Τοῦ Λάμπρου Κ. Σκόντζου
Θεολόγου – Καθηγητοῦ
Στὶς 30 Ἰουνίου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει μὲ ξεχωριστὴ τιμὴ τὴν χορεία τῶν Δώδεκα Ἀποστόλων τοῦ Χριστοῦ, διότι τὸ ἔργο καὶ ἡ συμβολὴ αὐτῶν στὸ ἔργο τῆς σωτηρίας τοῦ κόσμου ὑπῆρξαν καθοριστικά. Ἡ Ἐκκλησία, ἀλλὰ καὶ ἡ ἀνθρωπότητα γενικότερα, ὀφείλουν μεγάλη εὐγνωμοσύνη σὲ αὐτὲς τὶς μεγάλες προσωπικότητες. Αὐτοὶ ἔγιναν τὰ ὁλόφωτα ὁρόσημα, ἀντικατοπτρίζοντας τὸ ἀνέσπερο φῶς τοῦ Χριστοῦ, ἐπαναφέροντας τὸν κόσμο στὴ σωστή του οὐρανοδρόμο πορεία.
Ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς τοὺς κάλεσε ὡς συνεργάτες καὶ συνεχιστὲς τοῦ ἀπολυτρωτικοῦ Τοῦ ἔργου. «Ἐγὼ ἐξελεξάμην ὑμᾶς, καὶ ἔθηκα ὑμᾶς ἵνα ὑμεῖς ὑπάγετε καὶ καρπὸν φέρητε, καὶ ὁ καρπὸς ὑμῶν μένη» (Ἰωάν.15,16), «Καθὼς ἀπεσταλκὲ μὲ ὁ Πατήρ, καγὼ πέμπω ὑμᾶς» (Ἰωάν.20:21). Τοὺς παράγγειλε: «Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη» (Μάτθ.28:19) καὶ «ἔσεσθέ μοὶ μάρτυρες… ἕως ἐσχάτου τῆς γῆς» (Πράξ.1,8). Τοὺς προειδοποίησε ὅμως ὅτι «ἰδοὺ ἐγὼ ἀποστέλλω ὑμᾶς ὡς πρόβατα ἐν μέσῳ λύκων» (Μάτθ.10,16), ὑπενθυμίζοντάς τους ὅτι τὸ ἔργο τους δὲν θὰ εἶναι εὔκολο.
Δὲν τοὺς ἐπέλεξε ἀπὸ τὴν ἐλὶτ τῆς τότε ἀριστοκρατίας, ἢ τῶν πολιτικὰ ἰσχυρῶν, ἢ τῶν οἰκονομικὰ δυνατῶν, ἢ τῆς διανόησης, διότι ἡ διαφθορά, ἡ κατάπτωση καὶ ἡ ἔπαρση ἦταν τὸ κύριο χαρακτηριστικὸ αὐτῶν τῶν τάξεων. Ἀντίθετα τοὺς ἐπέλεξε ἀπὸ τοὺς ἄσημους, ἀδύναμους καὶ ἀγράμματους ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι βίωναν τὴν δυστυχία καὶ τὴν κακοδαιμονία τῆς πτώσεως καὶ τῆς ἁμαρτίας καλλίτερα ἀπὸ τοὺς πρώτους καὶ καλλιεργοῦσαν ἔντονα στὴν ψυχή τους τὴν προσδοκία τῆς ἀπὸ τὸ Θεὸ ἀπολυτρώσεως.
Τὸ Ἅγιο Πνεῦμα κατὰ τὴν ἁγία ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς (Πράξ.2ο κέφ.) μεταμόρφωσε τοὺς ἄσημους καὶ δειλοὺς καὶ ἀγραμμάτους ψαρᾶδες σὲ σοφοὺς ἄνδρες, σὲ πανίσχυρες προσωπικότητες, σὲ ὁλόφωτες ὑπάρξεις, οἱ ὁποῖοι καταύγασαν τὴν οἰκουμένη. Ἡ συγκλονιστικὴ ἐμπειρία τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου καὶ ἡ ἐπέλευση τῆς δυνάμεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἔδωσαν σὲ αὐτοὺς ἀφάνταστη ὁρμή. Διασκορπίστηκαν σὲ ὅλον τὸν κόσμο γιὰ νὰ διαλαλήσουν τὸ νέο, ἐλπιδοφόρο καὶ σωτήριο μήνυμα τῆς ἐν Χριστῷ ἀπολυτρώσεως τοῦ ἀνθρωπίνου γένους. Οἱ πυρωμένες ἀπὸ θεῖο ζῆλο καρδιές τους καὶ τὸ φλογερό τους κήρυγμα ἔκαναν τὶς καρδιὲς τῶν ἀνθρώπων νὰ δονοῦνται ἀπὸ λαχτάρα γιὰ λύτρωση. Ὁ σπόρος τοῦ Εὐαγγελίου ρίχνονταν ἀπὸ αὐτοὺς τοὺς ἄοκνους καὶ θείους ἐργάτες σὲ κάθε μέρος τῆς οἰκουμένης καὶ αὐτὸς αὔξανε θεαματικά.
Τὰ σκοτάδια τῆς πλάνης διαλύονταν μὲ τὸ ἄκουσμα τῆς εὐαγγελικῆς ἀλήθειας. Οἱ δεισιδαίμονες τυραννικὲς ἀντιλήψεις παραμερίζονταν μπροστὰ στὴν πνευματικὴ ἐλευθερία τοῦ χριστιανικοῦ μηνύματος.
Οἱ ἀσήμαντοι αὐτοὶ ἁλιεῖς της Γαλιλαίας ἔστρεψαν τὴν ἱστορία τοῦ κόσμου στὸν δρόμο τῆς ἀνθρωπιᾶς, τοῦ πολιτισμοῦ καὶ τῆς προόδου. Οἱ ταπεινοὶ καὶ καταφρονημένοι ἄνθρωποι τῆς παλαιᾶς ἐποχῆς, οἱ ὁποῖοι δὲν εἶχαν μεγαλύτερη ἀξία ἀπὸ ἐκείνη τῶν ζώων καὶ τῶν πραγμάτων, ἀναδείχτηκαν, χάρις στὸ κήρυγμα ἐκείνων, γιὰ πρώτη φορὰ ὡς ἀνθρώπινες ἀξίες καὶ ἀκόμα περισσότερο, ὡς ζωντανὲς εἰκόνες τοῦ Θεοῦ! Πολλοὶ ἰσχυροὶ κατάλαβαν ὅτι ἡ ἐγκόσμια ἰσχύς τους δὲν εἶχε πραγματικὴ ἀξία καὶ τὴν ἀποποιήθηκαν. Μιὰ νέα πρωτόγνωρη παγκόσμια ἀδελφότητα γεννήθηκε στὸν κόσμο, ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ, ὡς μιὰ νέα πραγματικότητα ἀγάπης καὶ συναδελφώσεως τῶν ἀνθρώπων καὶ τῶν λαῶν μέσα στὸν ἀπάνθρωπο κόσμο τῆς ἁμαρτίας καὶ τοῦ κακοῦ, ὡς μέσον σωτηρίας καὶ ἀπολυτρώσεως ἀπὸ τὴν δουλεία τῆς ἁμαρτίας καὶ τῆς φθορᾶς.
Ἡ ἀνθρωπότητα καὶ ὁ σύγχρονος πολιτισμὸς ὀφείλει μεγάλη εὐγνωμοσύνη στοὺς ἁγίους Ἀποστόλους. Ὅ,τι δὲν κατόρθωσε ἡ διανόηση καὶ ἡ δύναμη τοῦ ἀρχαίου κόσμου, τὸ κατόρθωσε ἡ χορεία τῶν Μαθητῶν καὶ Ἀποστόλων τοῦ Χριστοῦ. Ὅμως ὁ κόσμος, δυστυχῶς, ὄχι μόνο δὲν ἐκτίμησε τὴν προσφορά τους, ἀλλὰ τὸ ἀντίθετο, ἔκαμε ὅ, τί μποροῦσε γιὰ νὰ ματαιώσει καὶ νὰ γκρεμίσει ὅ, τί ἐκεῖνοι ἔκτιζαν. Ὁ ἀπόστολος Παῦλος περιέγραψε πολὺ παραστατικὰ τὶς δυσκολίες τῆς ἀποστολῆς τους ὡς ἑξῆς: «ἡμᾶς τοὺς ἀποστόλους ἐσχάτους ἀπέδειξεν, ὡς ἐπιθανατίους, ὅτι θέατρον ἐγεννήθημεν τῷ κόσμῳ, καὶ ἀγγέλοις καὶ ἀνθρώποις, ἡμεῖς μωροὶ διὰ Χριστόν, ὑμεῖς φρόνιμοι ἐν Χριστῷ, ἡμεῖς ἀσθενεῖς, ὑμεῖς δὲ ἰσχυροί ΄ὑμεῖς ἔνδοξοι, ἡμεῖς δὲ ἄτιμοι. Ἄχρι τῆς ἄρτι ὥρας καὶ πεινῶμεν καὶ διψῶμεν καὶ γυμνητεύομεν καὶ κολαφιζόμεθα καὶ ἀστατοῦμεν καὶ κοπιῶμεν ἐργαζόμενοι ταῖς ἰδίαις χερσὶ΄ λοιδορούμενοι εὐλογοῦμεν, διωκόμενοι ἀνεχόμεθα, βλασφημούμενοι παρακαλοῦμεν΄ ὡς περικαθάρματα τοῦ κόσμου ἐγεννήθημεν, πάντων ἐρίψημα ἕως ἄρτι» (Α’ Κόρ.4,9-13). Οἱ μύριες αὐτὲς δυσκολίες, οἱ κακουχίες, οἱ κόποι καὶ προπαντὸς οἱ ἀπάνθρωποι διωγμοὶ δὲν τοὺς πτόησαν. Τὸ ἔργο τους καρποφοροῦσε, διότι τὸ αὔξανε τὸ ἐνοικοῦν στὴν Ἐκκλησία Ἅγιο Πνεῦμα (Ἰωάν.15,26).
Τὸ ἔργο τῶν ἁγίων Ἀποστόλων συνεχίστηκε καὶ συνεχίζεται διὰ τῶν διαδόχων αὐτῶν. Σὲ κάθε μέρος, ὅπου ἵδρυαν τοπικὲς ἐκκλησίες, χειροτονοῦσαν ἐπισκόπους καὶ πρεσβυτέρους γιὰ νὰ συνεχίσουν τὸ ἔργο τους.
Γράφει ὁ ἅγιος Λουκᾶς στὸ βιβλίο τῶν Πράξεων, τὸ κατ’ ἐξοχὴν βιβλίο τῆς ἱεραποστολῆς τῆς Ἐκκλησίας μας: «Χειροτονήσαντες δὲ αὐτοῖς πρεσβυτέρους κατ’ ἐκκλησίαν καὶ προσευξάμενοι μετὰ νηστειῶν παρέθετο αὐτοὺς τῷ Κυρίω, εἰς ὀν πεπιστεύκασι» (Πράξ.14,23). Αὐτὴ ἡ ἀδιάκοπη διαδοχὴ συνεχίζεται ὡς σήμερα καὶ χαρακτηρίζεται ὡς ἀδιάκοπη διαδοχὴ προσώπων καὶ πίστεως καὶ γι’ αὐτὸ ὀνομάζεται ἡ Ἐκκλησία μας Ἀποστολική. Ὅλοι λοιπὸν ὅσοι ἐργάζονται στὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ, κληρικοὶ καὶ λαϊκοί, συνεχίζουν, στὴν οὐσία, τὸ ἔργο τῶν ἁγίων Ἀποστόλων. Τόσο μεγάλο εἶναι τὸ ἔργο ποὺ ἐπιτελοῦν!
Ὅλοι ἐμεῖς οἱ προσκυνητὲς τῆς σεπτῆς ἑορτῆς αὐτῶν τῶν «Συνεργῶν τοῦ Χριστοῦ» (Β’ Κόρ.6,1), ἔχοντας ὅλα αὐτὰ ὑπόψη μας, πρέπει νὰ τοὺς ἀποδίδουμε τὴν ἁρμόζουσα τιμή, διότι ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία εἶναι θεμελιωμένη πάνω σὲ αὐτὲς τὶς μεγάλες προσωπικότητες. Αὐτὸ τὸ βεβαιώνει ὁ Εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης, ὁ ὁποῖος εἶδε στὴν Ἀποκάλυψη τὴν θριαμβεύουσα ἐν οὐρανοῖς Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ, θεμελιωμένη ἐπὶ «θεμελίους δώδεκα καὶ ἐπ’ αὐτῶν δώδεκα ὀνόματα τῶν δώδεκα ἀποστόλων τοῦ Ἀρνίου» (Ἀποκ.21,10).
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος γ’. Τὴν ὡραιότητα.
Ὡς δωδεκάπυρσος, λυχνία ἔλαμψαν, οἱ Δωδεκάριθμοι, Χριστοῦ Ἀπόστολοι, Πέτρος καὶ Παῦλος σὺν Λουκᾶ, Ἀνδρέας καὶ Ἰωάννης, Βαρθολομαῖος Φίλιππος, σὺν Ματθαίω καὶ Σίμωνι, Μᾶρκος καὶ Ἰάκωβος, καὶ Θωμὰς ὁ μακάριος, καὶ ηὔγασαν τοὺς πίστει βοώντας χαίρετε Λόγου οἱ αὐτόπται.
Κοντάκιον
Ἦχος β’. Τοὺς ἀσφαλεῖς.
Τοὺς ἀσφαλεῖς καὶ θεοφθόγγους κήρυκας, τὴν κορυφὴν τῶν Μαθητῶν σου Κύριε, προσελάβου εἰς ἀπόλαυσιν, τῶν ἀγαθῶν σου καὶ ἀνάπαυσιν, τοὺς πόνους γὰρ ἐκείνων καὶ τὸν θάνατον, ἐδέξω ὑπὲρ πᾶσαν ὁλοκάρπωσιν, ὁ μόνος γινώσκων τὰ ἐγκάρδια.
ΤΟ ΣΥΝΑΞΑΡΙ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ
30 Ιουνίου 2025 ἑορτάζουν:
Σύναξη τῶν Ἁγίων Δώδεκα Ἀποστόλων
Ἅγιος Μελίτων
Ἅγιος Πέτρος ἐκ Σινώπης
Ἅγιος Φυγέλλος Ἀπόστολος ἀπὸ τοὺς Ο’
Ἅγιοι Χίλιοι Σαράντα Μάρτυρες
Μνήμη τῶν ἀγρίως σφαγιασθέντων ὑπὸ Κουρδικῶν ὀρδῶν ἐν τῷ νομῷ Διαρβεκὶρ τῆς Μικρᾶς Ἀσίας
Ἅγιος Πέτρος ὁ πρίγκιπας τοῦ Ὀρντύνσκϊυ, Ροστώβ
Ἅγιος Στέφανος τοῦ Τόμσκ