Ἀρχιμανδρίτης Δανιὴλ Ἀεράκης:
Ἡ Ἀνάσταση συνεχίζεται! Αὐτὸ δείχνει καὶ ἡ γιορτὴ τῆς Ἀποδόσεως τοῦ Πάσχα. Τὰ ἴδια γράμματα τῆς νύχτας τῆς Ἀναστάσεως, ἀκούγονται καὶ κατὰ τὴν Ἀπόδοση τοῦ Πάσχα. Τελεῖται μιὰ μέρα πρὶν ἀπ’ τὴ γιορτὴ τῆς Ἀναλήψεως.
Κάθε μεγάλη γιορτὴ στὴν Ὀρθόδοξη λατρεία ἔχει τὴν «ἀπόδοσή» της. Κάθε γιορτὴ εἶναι ζωντανὸ γεγονός, ποὺ ἐπαναλαμβάνεται στὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας, στὴ ζωὴ τοῦ πιστοῦ.
Ἀλλὰ καὶ γιὰ ἄλλο λόγο γίνεται ὁ ἐπανεορτασμὸς μιᾶς ἑορτῆς, δηλαδὴ ἡ ἀπόδοσή της. Γιὰ ν’ ἀπολαύσουμε ἀκόμα μιὰ φορὰ τὴν ὀμορφιὰ τῆς γιορτῆς.
Ὅταν ἕνα θέαμα εἶναι ὡραῖο, ποθοῦμε νὰ τὸ ξαναδοῦμε. Ὅταν ἕνα φαγητὸ εἶναι νόστιμο, θέλουμε νὰ τὸ ξαναγευτοῦμε. Ὁ ἑορτασμὸς κάποιου γεγονότος τῆς ζωῆς τοῦ Χριστοῦ ἢ τῆς Θεοτόκου, προξενεῖ γλυκύτητα στὴ ψυχή, ποὺ θέλει νὰ τὸ ξαναγιορτάσει.
Τὴ γλυκύτητα περισσότερο ἀπὸ ὁποιοδήποτε ἄλλο γεγονός, τὴν αἰσθανόμαστε γιὰ τὴ γιορτὴ τοῦ Πάσχα. Γιορτὴ εὐφροσύνης. «Πανήγυρις ἔστι πανηγύρεων». Ποτὲ ἄλλοτε δὲν σκιρτᾶ ἡ ψυχὴ τόσο πολύ, ὅσο τὴ νύχτα τῆς Ἀναστάσεως. Χαιρόμαστε γιὰ τὸ θρίαμβο τοῦ Ἀναστάντος Κυρίου.
Θρίαμβος τῆς ζωῆς κατὰ τοῦ θανάτου. Τοῦ Χριστοῦ κατὰ τοῦ Ἅδη. Τῆς χαρᾶς κατὰ τῆς λύπης. Τῆς ἀλήθειας κατὰ τοῦ ψεύδους. Αὐτὴ ἡ εὐφροσύνη γιὰ τὴν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ εἶναι καθολικὴ καὶ αἰώνια. Οὐρανὸς καὶ γῆ συγχορεύουν. Ὄχι μιὰ φορά. Πάντοτε, αἰώνια. «Οὐρανοὶ μὲν ἐπαξίως εὐφραινέσθωσαν, γῆ δὲ ἀγαλλιάσθω· ἑορταζέτω δὲ κόσμος, ὁρατός τε ἅπας καὶ ἀόρατος. Χριστὸς γὰρ ἐγήγερται, εὐφροσύνη αἰὼνιος» (κανόνας Πάσχα).
Ἡ Ἀνάσταση συνεχίζεται. Κάθε φορά, ποὺ τελοῦμε τὴ θεία Λειτουργία. Ἡ θεία Λειτουργία ξαναζωντανεύει μπροστά μας ὅλα τὰ στάδια τῆς ζωῆς τοῦ Χριστοῦ. «Ὁδεύωμεν διὰ πασῶν των ἡλικιῶν τοῦ Χριστοῦ», ὅπως λέει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὃ Θεολόγος.
Ὁ Χριστὸς γεννᾶται, στὴν «πρόθεση», ποὺ τελεῖται στὴν ἀριστερὴ κόγχη τοῦ ἱεροῦ ποὺ μοιάζει μὲ φάτνη. Ὁ Χριστὸς βγαίνει στὸ κόσμο γιὰ νὰ κηρύξει τὸ Εὐαγγέλιό Του, κατὰ τὴ μικρὴ εἴσοδο, ποὺ ὁ ἱερέας βγαίνει μὲ ὑψωμένο τὸ Εὐαγγέλιο. Ὁ Χριστὸς ἀνεβαίνει στὰ Ἱεροσόλυμα γιὰ νὰ θυσιαστεῖ, κατὰ τὴ μεγάλη εἴσοδο. Ὁ Χριστὸς ὑψώνεται πάνω στὸ Σταυρὸ καὶ θυσιάζεται, κατὰ τὴν προσφορὰ καὶ τὸν καθαγιασμὸ τῶν Τιμίων Δώρων, ποὺ γίνεται μὲ τὴν προσφώνηση: «Τὰ σὰ ἐκ τῶν σῶν…». Ὁ Χριστὸς ἀνασταίνεται, κατὰ τὴ μετάληψη τῶν ἀχράντων Μυστηρίων, ποὺ πλημμυρίζει τὴ καρδιὰ ἀπὸ ἀναστάσιμη χαρά. Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ λειτουργός, ὅταν κοινωνεῖ, εὐθὺς ἀμέσως λέει τὸ «Ἀνάστασιν Χριστοῦ θεασάμενοι…».
Κάθε θεία Λειτουργία εἶναι μιὰ ἀνάμνηση τοῦ Σταυροῦ καὶ τῆς Ἀναστάσεως. Εἶναι τὸ σταυρώσιμο καὶ ἀναστάσιμο Πάσχα. Ἰδιαίτερα ἡ Λειτουργία τῆς Κυριακῆς ἔχει ἀναστάσιμο χαρακτῆρα. Εἶναι ἡ Λειτουργία της «μιᾶς των σαββάτων». Τὴν Κυριακὴ εἶναι ὅλα ἀναστάσιμα. Τὰ ἀπολυτίκια τῶν ὀκτὼ ἤχων, ὅλα ἀναστάσιμα. Ἀλλὰ καὶ τὰ τροπάρια τοῦ ὄρθρου τῆς Κυριακῆς. Κατ’ ἐξοχὴν ἀναστάσιμη εἶναι ἡ περίοδος τοῦ Πάσχα, τοῦ Πεντηκοσταρίου, ποὺ ἀρχίζει τὴ νύχτα τῆς Ἀναστάσεως καὶ τελειώνει τὴ Κυριακὴ τῶν Ἁγίων Πάντων.
Ἡ Ἀνάσταση συνεχίζεται! Ἐπαναλαμβάνεται κάθε φορά, ποὺ οἱ πιστοὶ ἔχουν Πάσχα. Οἱ κοσμικοὶ συνάνθρωποί μας μιὰ φορὰ τὸ χρόνο ἔχουν Πάσχα. Καὶ οὔτε αὐτὸ ἀντιλαμβάνονται. Δὲν τὸ ἀπολαμβάνουν. Νομίζουν, πὼς Πάσχα εἶναι τὸ σουβλιστὸ ἀρνί, τὰ κόκκινα αὐγά, τὸ γλέντι καὶ τὸ ξεφάντωμα! Οἱ πιστοὶ γιορτάζουν τὸ ἀληθινὸ Πάσχα, μάλιστα πολλὲς φορὲς στὴ ζωή τους. Ὅταν μὲ πίστη ζοῦν τὸ μυστήριο τοῦ Χρίστου, τὸ μυστήριο τοῦ Σταύρου καὶ τῆς Ἀναστάσεως. Ζοῦν τὸ νέο Πάσχα. Ὅταν κατορθώνουν καὶ κάνουν μεγάλα περάσματα.
Πάσχα σημαίνει διάβαση, πέρασμα. Ὁ Χριστὸς σταυρώθηκε καὶ ἀναστήθηκε, γιὰ νὰ μᾶς περάσει ἀπ’ τὴν ἐνοχὴ τῆς ἁμαρτίας στὴ δικαίωση. Ἀπ’ τὰ ἔργα τοῦ σκότους στὴν ἁγιότητα. Ἀπ’ τὴ φθορὰ στὴν ἀφθαρσία.
Κάθε φορά, ποὺ ξεπερνᾶμε τὰ γήινα, ποὺ ὑπερπηδᾶμε τὰ προβλήματα, ποὺ ὑπερνικᾶμε τὶς θλίψεις, ποὺ περνᾶμε τὸ ὁρμητικὸ ποτάμι τῆς ζωῆς ἢ τὴ φουρτούνα τῆς θάλασσας τῶν πειρασμῶν, κάνουμε θαυμαστὴ διάβαση. Πάσχα γιορτάζουμε! Ὅταν ἀξιωνόμαστε νὰ κοινωνοῦμε τὸ Σῶμα καὶ τὸ Αἷμα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Μὲ τὴ Θεία Κοινωνία κάνουμε ὄχι ἁπλῶς διάβαση, ἀλλὰ ὑπέρβαση. Ξεπερνᾶμε τὰ μέτρα μας. Ἀποκτᾶμε θεϊκὲς διαστάσεις. Ἀποσπόμαστε ἀπ’ τὴ γῆ. Ξεκολλᾶμε ἀπ’ τὴ λάσπη. Ἀνερχόμαστε πρὸς τὸν οὐρανό. Γινόμαστε κοινωνοὶ τοῦ Χριστοῦ. Κοινωνοὶ τῶν παθημάτων Του καὶ τῆς Ἀναστάσεώς Του. Γινόμαστε κοινωνοὶ θείας φύσεως (Β’ Πέτρ. α’ 4). Γινόμαστε χριστοφόροι, θεοφόροι.
Ἡ Ἀνάσταση συνεχίζεται! Ἐπαναλαμβάνεται στὴ ζωὴ τῶν ἁγίων. Οἱ ἅγιοι εἶναι ἁμαρτωλοί, ποὺ ἀναστήθηκαν. Σ’ ἕνα τροπάριο παρακαλοῦμε· «Ἀνάστησον ἡμᾶς πεσόντας τὴ ἁμαρτία». Ἡ ἁμαρτία εἶναι θάνατος. Ἡ μετάνοια εἶναι ἀνάσταση. Νύχτα σκοτεινὴ ἡ ἁμαρτία, μέρα λαμπρὴ ἡ ζωὴ τῆς μετανοίας. Κάθε χριστιανός, ποὺ μετανοεῖ, εἶναι ἕνας ἀναστημένος. Κάθε ἅγιος ἀποτελεῖ ζωντανὴ ἀπόδειξη τῆς δυνάμεως τῆς Ἀναστάσεως. Ἡ φωτεινὴ ζωή του ἀποτελεῖ ἀνταύγεια τοῦ ἀναστάσιμου φωτός.
Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος στὴν ὁμιλία του «Εἰς τὸ Ἅγιον Πάσχα», ἀναφερόμενος στοὺς νεοφώτιστους χριστιανούς, γιὰ κείνους, δηλαδή, ποὺ βαπτίζονταν ὁμαδικὰ κατὰ τὴ νύχτα του Μέγ. Σαββάτου, λέει: Θέλω ν’ ἀπευθύνω τὸ λόγο σ’ αὐτούς, ποὺ τὴ φωτόλουστη αὐτὴ μέρα ἀξιώθηκαν τὸ θεῖο βάπτισμα. Οἱ νεοφώτιστοι εἶναι τὰ καλὰ δενδρύλλια τῆς Ἐκκλησίας, τὰ λουλούδια τὰ πνευματικά, οἱ νέοι στρατιῶτες τοῦ Χριστοῦ. Πρὶν ἀπὸ χτὲς ὁ Κύριος μᾶς βρισκόταν στὸ Σταυρό. Ἔτσι κι αὐτοί, πρὶν ἀπὸ χτὲς βρίσκονταν στὴν κυριαρχία τῆς ἁμαρτίας. Ἀλλὰ τώρα συναναστήθηκαν μαζὶ μὲ τὸ Χριστό. Ὁ Χριστὸς σωματικὰ πέθανε κι ἀναστήθηκε. Αὐτοὶ ἦσαν πεθαμένοι στὸ λάκκο τῆς ἁμαρτίας. Κι ἀπ’ τὴν ἁμαρτία ἀναστήθηκαν. Ἡ γῆ τώρα τὴν ἄνοιξη τριαντάφυλλα καὶ γιασεμιὰ κι ἄλλα λουλούδια μας χαρίζει. Τὸ βαπτιστήριο μὲ τ’ ἁγιασμένα νερά μας χάρισε σήμερα ἀνθόκηπο πιὸ ὄμορφο ἀπ’ τῆς γῆς.
Ἡ ἀλλαγὴ τοῦ ἀνθρώπου ἀποτελεῖ τὴν τρανότερη ἀπόδειξη τῆς Ἀναστάσεως. Ἀπ’ τὸν τάφο τῆς ἁμαρτίας ἀνασταίνεται ὁ ἄνθρωπος μὲ τὴ δύναμη τῆς μετανοίας.
Ποιό εἶναι δυσκολότερο; Τὸ ν’ ἀναστηθεῖ ἕνας ἁμαρτωλὸς ἀπ’ τὸ μνῆμα τῆς ἀκολασίας ἢ τὸ νὰ ἀναστηθεῖ τὸ σῶμα τοῦ ἀνθρώπου ἀπ’ τὸν τάφο τῆς φθορᾶς; Φαίνεται τὸ δεύτερο δυσκολότερο. Κι ὅμως, τὸ πρῶτο εἶναι. Γιὰ τὴν ἀνάσταση τῶν σωμάτων καμιὰ ἀντίσταση δὲν προβάλλεται. Γιὰ τὴν ἀλλαγὴ τῆς ψυχῆς ὑπάρχει ἡ ἀντίστασης τῆς θελήσεως, τοῦ παλαιοῦ ἄνθρωπου.
Πολὺ δύσκολη ἡ πνευματικὴ ἀνάσταση. Τὸ νὰ γίνει: Ὁ θυμώδης, πρᾶος. Ὁ χαρτοπαίκτης καὶ φιλάργυρος, ἐλεήμων. Ὁ μέθυσος, ἐγκρατής. Ὁ σαρκολάτρης, σώφρων. Ὁ ἐγκληματίας, ἥσυχος. Ὁ ἄγριος, ἅγιος. Αὐτὸ τὸ τόσο δύσκολο εἶναι γεγονός. Τὸ βλέπουμε στὸ χῶρο τῆς χάριτος, στὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας.
Ἡ Ἐκκλησία ἔχει τὴ δύναμη τῆς μεταμορφώσεως, τῆς ἀλλαγῆς τοῦ ἀνθρώπου. Εἶναι ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἀναστάσεως. Ὁ Χριστός, ἡ κεφαλὴ τῆς Ἐκκλησίας, εἶναι ὄχι μόνο ὁ ἀναστὰς ἐκ νεκρῶν, ἀλλὰ καὶ ὁ ἐγείρων τοὺς νεκρούς. Εἶναι νεκρεγέρτης ὁ Ἰησοῦς Χριστός. Ἀφοῦ, λοιπόν, γίνεται τὸ δύσκολο, ἡ ἀνάσταση τόσων ἁμαρτωλῶν, δὲν μπορεῖ νὰ γίνει τὸ εὔκολο, ἡ ἀνάσταση τῶν σωμάτων κατὰ τὴν κοινὴ ἀνάσταση;
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος πλ. α’
Χριστὸς ἀνέστη ἐκ νεκρῶν, θανάτῳ θάνατον πατήσας, καὶ τοῖς ἐν τοῖς μνήμασι, ζωὴν χαρισάμενος.
Κοντάκιον
Ἦχος πλ. δ’
Εἰ καὶ ἐν τάφῳ κατῆλθες ἀθάνατε, ἀλλὰ τοῦ Ἅδου καθεῖλες τὴν δύναμιν· καὶ ἀνέστης ὡς νικητής, Χριστὲ ὁ Θεός, γυναιξὶ Μυροφόροις φθεγξάμενος, Χαίρετε, καὶ τοῖς σοῖς Ἀποστόλοις εἰρήνην δωρούμενος ὁ τοῖς πεσοῦσι παρέχων ἀνάστασιν.
ΤΟ ΣΥΝΑΞΑΡΙ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ
28 Μαΐου 2025 ἑορτάζουν:
Ἀπόδοση τῆς ἑορτῆς τοῦ Πάσχα
Ἅγιος Εὐτυχὴς Ἐπίσκοπος Μελιτηνής
Ἁγία Ἐλικωνίδα
Ἅγιος Ἀνδρέας ὁ διὰ Χριστὸν σαλός
Ἅγιος Νικήτας Ἀρχιεπίσκοπος Χαλκηδόνας
Ἅγιοι Κρήσκης, Παῦλος καὶ Διοσκορίδης
Ἅγιος Μῆτρος
Ἅγιος Ἀρσένιος Ἐπίσκοπος Βεροίας
Ἅγιος Ἰγνάτιος Ἐπίσκοπος Ροστώβ
Ἅγιος Γερόντιος τῆς Μόσχας
Ἅγιος Σωφρόνιος ἐκ Βουλγαρίας
Ὁσία Φιλοθέα ἡ Παρθενομάρτυρας
Ἅγιος Σενατόρος Ἐπίσκοπος Μιλάνου
Ἅγιος Ἀλέξανδρος Ἐπίσκοπος Θεσσαλονίκης
Ὁσία Ἔλενα τοῦ Ντιβέεβο
Σύναξη τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου ἐν Γκαλὶτς τῆς Ρωσίας
Σύναξη τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου τῆς Κυρίας τῆς Εἰρήνης, ἐν Ρωσίᾳ
Σύναξη τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου τοῦ «νοητοῦ τείχους», ἐν Ρωσίᾳ