ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ
Θεολόγου – Καθηγητοῦ
(Θεολογικὸ σχόλιο στὴν Κυριακὴ τῶν Μυροφόρων)
Ἡ τρίτη Κυριακὴ ἀπὸ τοῦ Πάσχα εἶναι ἀφιερωμένη στοὺς ἁγίους Μυροφόρους, ἄνδρες καὶ γυναῖκες, οἱ ὁποῖοι φρόντισαν γιὰ τὴν ταφὴ τοῦ ἀκηράτου σώματος τοῦ Κυρίου μας. Θέλοντας ἔτσι νὰ τιμήσει τὴν ἐξαιρετικὴ ἀφοσίωσή τους στὸ Χριστό, ὅπως καὶ τὸν ἡρωισμό τους, καθ’ ὅτι δὲν ἦταν εὔκολο ἐγχείρημα νὰ ζητήσουν γιὰ ταφὴ τὸ σῶμα ἑνὸς καταδικασμένου γιὰ τὸ κακούργημα τῆς ἐσχάτης προδοσίας. Ἡ ὅποια ἐκδήλωση συμπάθειας πρὸς τὸν καταδικασμένο γιὰ τέτοιο ἔγκλημα, ἔθετε σὲ κίνδυνο στιγματώσεως αὐτὸν ποὺ θὰ τὴν ἐκδήλωνε. Δὲν ἦταν δύσκολο νὰ θεωρηθεῖ συνεργάτης του καὶ νὰ ἔχει τὴν ἴδια τύχη μὲ τὸν νεκρὸ ἐγκληματία!
Ἡ ἐπίσημη κατηγορία κατὰ τοῦ Χριστοῦ ἦταν ὅτι ἀνακήρυξε τὸν ἑαυτό του βασιλέα, «λέγοντα ἑαυτὸν Χριστὸν βασιλέα εἶναι» (Λούκ.23,2). Γιὰ τοῦτο καὶ οἱ δήμιοι στρατιῶτες ἔγραψαν σὲ ἐπιγραφὴ ἐπὶ τοῦ σταυροῦ «τῆς αἰτίας αὐτοῦ ἐπιγεγραμμένη, ὁ βασιλεὺς τῶν Ἰουδαίων» (Μάρκ.15,26). Κάθε μορφὴ ἀντιποίησης τῆς ρωμαϊκῆς ἐξουσίας τιμωροῦνταν μὲ βαρύτατες ποινὲς καὶ συχνὰ τὸ θάνατο. Ἰδιαίτερα τιμωροῦνταν τέτοιες περιπτώσεις στὴν Ἰουδαία, σὲ μιὰ ἀπὸ τὶς πλέον ταραγμένες περιοχὲς τῆς αὐτοκρατορίας, ὅπου οἱ ἐπαναστάσεις κατὰ τῆς ρωμαϊκῆς κατοχῆς ἦταν συχνὲς καὶ αἱματηρές. Ὁ Χριστὸς παραδόθηκε στοὺς Ρωμαίους ἀπὸ τοὺς Ἰουδαίους «κατηγορεῖσθαι αὐτὸν ὑπὸ τῶν ἀρχιερέων καὶ τῶν πρεσβυτέρων» (Μάτθ.27,13) ὅτι «βασιλέα ἑαυτὸν» ἐποίησε (Ἰωάν.19,13) καὶ πὼς «πᾶς ὁ βασιλέα ἑαυτὸν ποιεῖ ἀντιλέγει τῷ Καίσαρι» (Ἰωάν.19,13). Μὲ αὐτὰ τὰ ἐκβιαστικὰ ἀπαιτοῦσαν ἀπὸ τὸν Πιλάτο νὰ Τὸν θανατώσει, γεγονὸς τὸ ὁποῖο θορύβησε τὸν ρωμαῖο ἡγεμόνα καὶ ὑπέγραψε τὴν θανατικὴ Τοῦ καταδίκη.
Ἐπικίνδυνο ἦταν καὶ ἀπὸ μέρους τῶν Ἰουδαίων, νὰ φροντίσουν τὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ καὶ νὰ τὸ θάψουν μὲ τιμές. Διότι οἱ Ἰουδαῖοι συνέλαβαν τὸν Ἰησοῦ ὡς «βλάσφημο» (Μάτθ.26,65), ὅτι «ἑαυτὸν Θεοῦ υἱὸν ἐποίησεν» (Ἰωάν.19,7). Ὁ μωσαϊκὸς νόμος σὲ περιπτώσεις ἀσέβειας καὶ βλασφημίας πρὸς τὸ Θεὸ ἦταν αὐστηρὸς καὶ προέβλεπε μεγάλες ποινές. Ὁ βλάσφημος στιγματίζονταν ἀπὸ τὴν ἰουδαϊκὴ κοινωνία, ὅπως καὶ ὅσοι τὸν συναναστρέφονταν.
Αὐτοὶ ποὺ ζήτησαν τὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ δὲν ἦταν ἄσημοι ἄνθρωποι, ἀλλὰ σημαίνοντα πρόσωπα τῆς ἰουδαϊκῆς κοινωνίας, γνωστὰ πρόσωπα, μέλη τοῦ Μεγάλου Συνεδρίου, κυβερνητικοὶ ἄρχοντες, οἱ ὁποῖοι, μὲ τὴν πράξη τους αὐτὴ ἔθεταν σὲ κίνδυνο, ὄχι ἁπλᾶ τὴ θέση τους καὶ τὴν ὑπόληψή τους, ἀλλὰ καὶ αὐτὴ τὴ ζωή τους!
Ὁ Ἰωσὴφ ὁ ἀπὸ Ἀριμαθαίας «βουλευτὴς ὑπάρχων καὶ ἀνὴρ ἀγαθὸς καὶ δίκαιος» (Λούκ.23,50), «τολμήσας εἰσῆλθε πρὸς Πιλάτον καὶ ἠτήσατο τὸ σῶμα τοῦ Ἰησοῦ» (Μάρκ.15,44), γιὰ νὰ τὸ ἐνταφιάσει μὲ τιμὲς καὶ ὄχι, ὅπως συνηθίζονταν νὰ πετοῦν τὰ σώματα τῶν κακούργων στὰ σκουπίδια. Ἡ λέξη «τολμήσας» φανερώνει τὸ ἡρωικὸ τόλμημα τοῦ ἁγίου καὶ ἀφοσιωμένου στὸ Χριστὸ ἀνθρώπου! Μαζί του καὶ ὁ ἕτερος ἀγαθὸς ἄρχοντας τῶν Ἰουδαίων, ὁ βουλευτὴς Νικόδημος «ὁ ἐλθὼν πρὸς τὸν Ἰησοῦν νυκτὸς» (Ἰωάν.19,39), παλιότερα, γιὰ νὰ γίνει κρυφὸς μαθητής Του. Αὐτοὶ οἱ δύο σεβάσμιοι καὶ ἡρωικοὶ ἄνδρες, ἀψηφῶντας τὸν κίνδυνο νὰ κατηγορηθοῦν ἀπὸ τοὺς φανατικοὺς Ἰουδαίους ὡς συνεργάτες τοῦ «ἐπικίνδυνου ἐπαναστάτη καὶ βλάσφημου τοῦ Θεοῦ», σύμφωνα μὲ τὸ κατηγορητήριο τῆς καταδίκης Του, ἀπέδωσαν τὶς νεκρικὲς τιμὲς στὸν Μεγάλο Νεκρό. Οἱ δύο κρυφοὶ μαθητὲς τοῦ Κυρίου, φανερώθηκαν καὶ ἐπιτέλεσαν τὴν ὑψηλὴ ἀποστολή τους.
Παροῦσες καὶ πρωταγωνίστριες στὴν θεόσωμη ταφὴ τοῦ Κυρίου καὶ οἱ ἅγιες γυναῖκες Μυροφόρες, ἐκτὸς ἀπὸ τὴν Θεοτόκο, «ἐν αἰς ἢν Μαρία ἡ Μαγδαληνή, καὶ Μαρία ἡ τοῦ Ἰακώβου καὶ Ἰωσὴ μήτηρ, καὶ ἡ μήτηρ τῶν υἱῶν Ζεβεδαίου» (Μάτθ.27,56). Ὁ εὐλογημένος αὐτὸς σύλλογος τῶν ἁγίων μαθητριῶν Του, σὲ ἀντίθεση μὲ τοὺς ἄντρες ἕνδεκα μαθητές Του, οἱ ὁποῖοι Τὸν ἐγκατέλειψαν καὶ κρύφτηκαν, «διὰ τὸν φόβον τῶν Ἰουδαίων» (Ἰωάν.19,38), στάθηκαν ἄφοβα κοντά Του, Τὸν θρήνησαν καὶ Τὸν κήδευσαν μὲ τὶς τιμές, ποὺ Τοῦ ἄξιζε!
Ἀλλὰ εἶχαν τὴν πεποίθηση ὅτι, ὅσα ἔκαναν γιὰ Ἐκεῖνον ἦταν λίγα. Ἡ βιαστικὴ ταφή Του, λόγῳ τῆς ἑορτῆς τοῦ Πάσχα, δὲν τοὺς ἐπέτρεψε νὰ περιποιηθοῦν τὸ ἄχραντο Σῶμα Τοῦ ὅσο ἔπρεπε.
Δὲν ἀρκέστηκαν στὴν μύρωση τοῦ ἁγίου σώματος πρὶν τὴν ταφή, ἀλλὰ θέλησαν νὰ τὸ μυρώσουν καὶ μετά. Ἔτσι, μὴ λογαριάζοντας τοὺς κινδύνους καὶ τὶς ἀνυπέρβλητε δυσκολίες, «λίαν πρωὶ τὴ μιά των σαββάτων», «τὴ ἐπιφωσκούση» (Μάτθ.28,1), «ἠγόρασαν ἀρώματα ἵνα ἐλθοῦσαι ἀλείψωσι αὐτὸν» (Μάρκ.16,1). Ἐνῷ βάδισαν πρὸς τὸ μνημεῖο, ὅπου ἐκεῖτο ὁ Διδάσκαλος, σκυθρωπὲς καὶ λυπημένες, γιὰ τὸν ἄδικο θάνατό Του, «ὀδυρόμεναι μετὰ σπουδῆς», τὶς βασάνιζε ἡ σκέψη: «τὶς ἀποκυλίσει ἡμῖν τὸν λίθον ἐκ τὴ θύρας τοῦ μνημείου;» (Μάρκ,16,3). Ὁ λίθος, ποὺ κύλισαν στὴ θύρα τοῦ μνημείου ἦταν «μέγας σφόδρα», ἀνυπέρβλητο ἐμπόδιο γιὰ τὴν εἴσοδό τους στὸ μνημεῖο, γιὰ νὰ ἐπιτελέσουν τὴν εὐγενῆ ἐπιθυμία τους.
Ὅταν ἔφτασαν στὸ μνημεῖο τὶς περίμενε ἡ μεγάλη ἔκπληξη: εἶδαν τὸν ὀγκόλιθο ἀποκυλισμένο ἀπὸ τὴ θύρα καὶ πάνω του νὰ κάθεται ὁ ἄγγελος τῆς Ἀναστάσεως (Μάτθ.28,1), ὁ ὁποῖος τοὺς ἀνήγγελλε τὸ χαρμόσυνο νέο, ὅτι ὁ Ἰησοῦς ὁ Ναζωραῖος «ἠγέρθη, οὐκ ἐστιν ὠδε, ἴδε ὁ τόπος ὅπου ἔθηκαν αὐτὸν» (Μάρκ.16,6). Πήγαιναν νὰ συναντήσουν νεκρὸ καὶ διαπίστωσαν τὴν ἀνάστασή του!
Γιὰ τὴν ἄδολη ἀφοσίωσή τους στὸν Κύριο καὶ τὸν ἡρωισμό τους, ἔλαβαν τὴν ὑπέρτατη ἐπιβράβευση, νὰ ἀξιωθοῦν νὰ γίνουν οἱ πρῶτοι μάρτυρες τῆς Ἀναστάσεως. Οἱ ὑπέροχες ἐκεῖνες, ταπεινὲς καὶ καταφρονεμένες γυναῖκες, ἀπὸ τὴν ἀνδροκρατούμενη κοινωνία, ἀξιώθηκαν ἐπίσης νὰ ἀναγγείλουν τὴν Ἀνάσταση!
Ἡ ἀπ’ αἰώνων καταφρονεμένη γυναικεία φύση γίνεται καὶ πάλι ἀξία. Ἔχουμε τὴν ἔμπρακτη ἀναγνώριση, γιὰ πρώτη φορὰ στὴν ἱστορία, τῆς γυναίκας, ὡς ἰσότιμο ἀνθρώπινο πρόσωπο μὲ τὸν ἄνδρα. Γιὰ πρώτη φορὰ ἔγινε ἡ μαρτυρία της ἀξιόπιστη, διότι ὡς τότε, οὔτε στὰ δικαστήρια γινόταν δεκτή. Καὶ τί μαρτυρία, ἡ μέγιστη ὅλων τῶν ἐποχῶν, ἡ σωτήρια γιὰ τὸ ἀνθρώπινο γένος καὶ ὁλόκληρο τὸν κόσμο! Ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ, γιὰ τὴν συνανάσταση τοῦ ἀνθρώπου!
Στὰ τιμημένα πρόσωπα αὐτῶν τῶν ἁγίων καὶ ἀφοσιωμένων στὸν Κύριο γυναικῶν τιμᾶται ἡ γυναικεία φύση, τὴν ὁποία ἡ προμήτορα Εὔα, μὲ τὴν παρακοή της, τὴν εἶχε ἀπαξιώσει καὶ οἱ ἄνδρες τὴν εἶχαν θέσει στὸ ἀπόλυτο περιθώριο.
Ὅμως ἦρθε ὁ Χριστός, ὁ Ὁποῖος γκρέμισε κάθε στεγανό, ποὺ διαχώριζε τὰ ἀνθρώπινα πρόσωπα καὶ μαζὶ ἦρε τὴν ἀπαξίωση τῆς γυναίκας, ἀνάγοντάς την σὲ πραγματικὸ ἀνθρώπινο ὀν. Ἡ γυναῖκα ἀπέκτησε τὴ χαμένη τιμή της ἀπὸ τὸ Χριστὸ καὶ καταξιώνεται πραγματικὰ στὴν Ἐκκλησία μας καὶ ὄχι στοὺς ψευδοφεμινισμοὺς τοῦ κόσμου! Οἱ ἅγιες Μυροφόρες εἶχαν τὴν εὐλογία νὰ βιώσουν τὸν πρῶτο καὶ ἀληθινὸ φεμινισμό, τὴν πραγματικὴ ἀποκατάσταση τῆς γυναίκας στὴν θέση ποὺ τῆς ἀξίζει. Ἕναν φεμινισμὸ ἀπόλυτα διαφορετικὸ ἀπὸ τὸν σημερινό, ὁ ὁποῖος, ἀντὶ νὰ ἀπελευθερώνει τὴ γυναῖκα τὴν κάνει ἕρμαιο τῶν ἁμαρτωλῶν παθῶν.
Αὐτὴ τὴν ἀλήθεια ἀργότερα ὁ ἀπόστολος Παῦλος διατύπωσε στὴ διδασκαλία του: «οὔκ ἔνι ἄρσεν καὶ θῆλυ» (Γάλ.3,28). Οἱ πάντες, «ὅσοι εἰς Χριστὸν ἐβαπτήσθημεν», εἴμαστε ἕνα σῶμα, τὸ Σῶμα τοῦ Χριστοῦ. Ἂν σήμερα οἱ γυναῖκες ἀπολαμβάνουν δικαιώματα, αὐτὰ τὰ χρωστοῦν στὸ σωτήριο μήνυμα τοῦ Χριστοῦ! Οἱ Ἅγιες καὶ ἡρωικὲς Μυροφόρες Γυναῖκες ἔκαμαν τὴν ἀρχή! Ἀναμφίβολα οἱ σύγχρονες γυναῖκες ὀφείλουν εὐγνωμοσύνη σὲ ἐκεῖνες! Ἡ Κυριακὴ τῶν Μυροφόρων θὰ ἔπρεπε νὰ εἶναι ἡ κατ’ ἐξοχὴν ἑορτὴ τῶν γυναικῶν! Γιατί λοιπὸν νὰ μὴν ἀντικαταστήσει τὴν σύγχρονη ἀνούσια νεοποχίτικη «ἑορτὴ τῆς γυναίκας»;
Ἀπολυτίκιον
Ταῖς μυροφόροις γυναιξί, παρὰ τὸ μνῆμα ἐπιστάς, ὁ Ἄγγελος ἐβόα· τὰ μύρα τοῖς θνητοῖς ὑπάρχει ἁρμόδια· Χριστὸς δὲ διαφθορᾶς ἐδείχθη ἀλλότριος· ἀλλὰ κραυγάσατε· Ἀνέστη ὁ Κύριος, παρέχων τῷ κόσμῳ τὸ μέγα ἔλεος.
Έτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’ Κανόνας πίστεως.
(Ἀπολυτίκιον Νικοδήμου Μυροφόρου)
Χριστὸν τὸν Κύριον ἐν νυχτὶ ἐπεσκέψατο, ἀναγέννησιν ἄνωθεν ἐκδιδαχθεὶς ἐμαθήτευσεν, ὡς κεκρυμμένος ἀπόστολος. Εὐθαρσῶς διεφώνει πρὸς φαρισαίους καὶ γραμματεῖς, τὸν Σωτῆρα διώκοντας. Ὃν νεκρὸν καθεῖλεν ἐκ τοῦ Σταυροῦ, μῦρα τῇ ταφῇ ἐνεγκών, Νικόδημος ὁ ἔνθερμος.
Κοντάκιον
Ἦχος β’.
Τὸ Χαῖρε ταῖς Μυροφόροις φθεγξάμενος, τὸν θρῆνον τῆς προμήτορος Εὔας κατέπαυσας, τῇ Ἀναστάσει Σου Χριστὲ ὁ Θεός· τοῖς Ἀποστόλοις δὲ τοῖς σοῖς κηρύττειν ἐπέταξας· ὁ Σωτὴρ ἐξανέστη τοῦ μνήματος.
ΤΟ ΣΥΝΑΞΑΡΙ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ
4 Μαΐου 2025 ἑορτάζουν:
Τῶν Ἁγίων Μυροφόρων γυναικῶν, ἔτι δὲ Ἰωσήφ του ἐξ Ἀριμαθαίας καὶ τοῦ νυκτερινοῦ μαθητοῦ Νικοδήμου
Ἁγία Πελαγία
Ὅσιος Ἰλάριος ὁ Θαυματουργός
Ὅσιος Νικηφόρος ἡγούμενος τῆς μονῆς Μηδικίου
Ὅσιος Νικηφόρος ὁ ἐν Ἄθῳ ἀσκήσας
Ὅσιος Ἀθανάσιος Ἐπίσκοπος Κορίνθου
Ἅγιοι Ἀφροδίσιος, Μίσδας, Μακρόβιος, Οὐαλεριανός, Λεόντιος, Ἀντωνίνος οἱ Μάρτυρες καὶ οἱ σὺν αὐτοῖς ἐν Σκυθουπόλει (Συρίας) μαρτυρησάντων
Ἀνακομιδὴ ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου καὶ Δικαίου Λαζάρου καὶ τῆς Μαρίας της Μαγδαληνῆς τῆς Μυροφόρου
Ἁγία Μόνικα μητέρα τοῦ Ἁγίου Αὐγουστίνου
Σύναξη τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου τῆς «Παλαιᾶς» ἐν Ρωσίᾳ
Ὅσιοι Ἰσαάκ, Κλήμης, Κύριλλος, Νικήτας καὶ Νικηφόρος ἐκ Ρωσίας
Ἅγιος Νεποτιανὸς ὁ πρεσβύτερος
Ἅγιος Φλωριανὸς ὁ Μάρτυρας
Ἅγιες Ἕξι Παρθενομάρτυρες τοῦ Γεροπλατάνου Χαλκιδικῆς
Σύναξη πάντων τῶν ἐν Θεσσαλονίκῃ ἁγίων
Μετακομιδὴ τμημάτων τῶν Ἱερῶν Λειψάνων τῶν Ἁγίων Φανέντων
Ἅγιος Γεώργιος ὁ Πρεσβύτερος καὶ οἱ σὺν αὐτῷ Δώδεκα Νεομάρτυρες Γέργερης
Σύναξη Πάντων τῶν ἐν Γορτύνῃ καὶ Ἀρκαδία τῆς Κρήτης διαλαμψάντων Ἁγίων
Ἁγία Ταμάρα ἡ βασίλισσα
Σύναξη τῆς Παναγίας της Ἀτταλειώτισσας στὸν Ταῦρο
Ὅσιοι Ἀπόστολος καὶ Θεοχάρης οἱ αὐτάδελφοι
Σύναξη τῶν ἐν Μεσσηνίᾳ Ἁγίων
Σύναξη πάντων τῶν ἐν Λαγκαδᾶ Ἁγίων