Τοῦ Λάμπρου Κ. Σκόντζου
Θεολόγου – Καθηγητοῦ
Δὲν ὑπάρχει πιὸ χαρμόσυνο γεγονὸς στὴν ἀνθρώπινη ἱστορία ἀπὸ τὴν λαμπροφόρο ἀνάσταση τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ! Δὲν ὑπάρχει μεγαλύτερο ἐλπιδοφόρο μήνυμα ἀπὸ τὸ μήνυμα τῆς Ἀναστάσεως, ὅτι «Χριστὸς ἀνέστη καὶ Ἅδης ἐσκυλεύθη». Γι’ αὐτὸ καὶ τὸ Ἅγιο Πάσχα εἶναι ἡ ἑορτὴ τῶν ἑορτῶν καὶ ἡ πανήγυρη τῶν πανηγύρεων! Σύμπας ὁ λαὸς τοῦ Θεοῦ, μὲ ἄκρατο ἐνθουσιασμὸ καὶ χαρὰ συμμετέχουμε στὸ ὑπέροχο πασχαλινὸ συμπόσιο τῆς πίστεως καὶ ὑμνοῦμε ἀκατάπαυτα τὸν κραταιὸ καὶ τροπαιοῦχο Λυτρωτή μας!
Γιὰ νὰ γιορτάσει ὅμως κάποιος αὐτὸ τὸ ἀνεπανάληπτο καὶ μοναδικὸ ἱστορικὸ γεγονός, θὰ πρέπει νὰ γνωρίζει τὶς θεῖες δωρεὲς ποὺ ἀπορρέουν ἀπὸ αὐτό. Θὰ πρέπει νὰ βιώσει ὀντολογικὰ τὸ μυστήριο τῆς θείας οἰκονομίας. Θὰ πρέπει νὰ παραμερίσει την θαμπωτικὴ ἀχλὴ ἀπὸ τὰ πνευματικοῦ του ὄμματα, καὶ νὰ ἀνοίξει ὀρθάνοιχτα τὰ μάτια τῆς πίστεως, γιὰ νὰ νοιώσει στὰ κατάβαθα τῆς ψυχῆς του τὸ θεῖο μεγαλεῖο, ἀλλὰ καὶ τὴν ἄμετρη ἀγάπη τοῦ Θεοῦ γιὰ τὰ πλάσματά Του καὶ ἰδιαίτερα τὸν τραγικὸ ἄνθρωπο. Οἱ πιστοὶ τοῦ Χριστοῦ ἔχουμε ἀποβάλλει τὴν ἐρεβώδη ἀχλὴ τῆς ἀπιστίας καὶ γι’ αὐτὸ σκιρτοῦμε ἀπὸ ἄφατη ἀγαλλίαση τὴν ἁγία ἡμέρα τῆς ἐγέρσεώς Του, διότι κατὰ τὸν ἅγιο Θεοφύλακτο: «ὁ Κύριος μὲ τὴν ἀνάστασή Του ἔγινε πρόξενος τῆς χαρᾶς» (P.G.123,480).
Ἀντίθετα, ὅσοι δὲ θέλουν νὰ ἔχουν αὐτὴ τὴ δυνατότητα μένουν ἀμέτοχοι τῆς ἀναστάσιμης εὐφροσύνης, ἐπιμένουν νὰ βιώνουν τὸ δρᾶμα τῆς ἀνθρώπινης ὕπαρξης, ποὺ γεννᾶ ἡ ἁμαρτία. Προτιμοῦν νὰ διατελοῦν στὸ κράτος καὶ τὴν ἐξουσία τοῦ φρικτοῦ θανάτου, ἀπορρίπτοντας μὲ ρηχὲς δικαιολογίες καὶ φτηνὰ λογικοφανῆ ἐπιχειρήματα τὸ δῆθεν «παράλογο» τῆς ἀναστάσεως ἀπὸ τοὺς νεκρούς. Προτιμοῦν τὸ θάνατο ἀπὸ τὴ ζωή. Ἡ τραγικότητά τους φαίνεται ὁλοκάθαρα στὸ νὰ ὑποστηρίζουν ὅτι θὰ πεθάνουν καὶ θὰ ἐκμηδενιστοῦν! Ὑπάρχει πιὸ παράλογη προτίμηση ἀπὸ αὐτή; Ἡ ἄρνηση ἄλλωστε εἶναι τόσο παλιὰ ὅσο καὶ ὁ ἄνθρωπος καὶ ἡ ἀνθρώπινη ζωὴ σχοινοβατεῖ μεταξὺ πίστεως καὶ ἀπιστίας. Προκειμένου νὰ «ἱκανοποιηθεῖ» τὸ σκοτισμένο ἀπὸ τὴν ἁμαρτία καὶ τὴ φθορὰ μυαλό, ἀρνεῖται τὶς ὑψηλὲς προσδοκίες καὶ προτιμᾶ τὰ σαθρὰ καὶ ἕρποντα. Ἐν προκειμένῳ, οἱ ἀρνητὲς τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ διαλέγουν τὴν πτώση καὶ τὸ θάνατο καὶ ἀρνοῦνται τὴν αἰώνια ζωὴ ποὺ προσφέρει στὸ ἀνθρώπινο γένος ὁ Ἀναστὰς Κύριός μας, καθ’ ὅτι«οικοδόμησαν ἀμυντικὰ τείχη γύρω ἀπὸ τὸ Εὐαγγέλιο» κατὰ τὸν ἅγιο Νικόλαο Ἀχρίδος. Ἄμεση ὁρατὴ συνέπεια τῆς ἀρνήσεως εἶναι ἡ μόνιμη ἀσυναίσθητη κατήφεια καὶ τὸ διαρκὲς ἄγχος. Ὁ ἀρνητὴς εἶναι (ἀποδεδειγμένα πλέον) ἀπαραίτητα νευρωτικός!
Ἐμεῖς οἱ πιστοὶ τοῦ Ἀναστάντος Χριστοῦ ἀποστρέφουμε τὸ πρόσωπό μας ἀπὸ αὐτὴ τὴ μιζέρια καὶ τὴ θανατερὴ μελαγχολία τοῦ ἁμαρτωλοῦ κόσμου καὶ πανηγυρίζουμε λαμπρὰ τὴ Θεία Ἔγερση.
Ὁ ἱερὸς ὑμνογράφος προτρέπει: «χαίρεται λαοὶ καὶ ἀγαλλιᾶσθε, ἄγγελος γὰρ ἐκάθησε εἰς τὸν λίθον του μνήματος» καὶ «Ἂς γεμίσει ἀπὸ χαρὰ καὶ εὐφροσύνη τὸ στόμα μας γι’ αὐτόν, ποὺ εἶπε μετὰ τὴν ἀνάσταση: χαίρεται» προτρέπει ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύμων (P.G.33,825). Χαιρόμαστε, πάνω ἀπ’ ὅλα διότιτα μνήματα τῶν νεκρῶν, ἔπαψαν πιὰ νὰ προκαλοῦν φόβο καὶ τρόμο, ὅπως γινόταν καὶ γίνεται στοὺς ἐκτὸς τοῦ Χριστιανισμοῦ πίστεις. Ὁ «ὄλβιος τάφος» τοῦ Κυρίου μᾶς μετέβαλλε τὰ μνήματα σὲ κλῖνες ὕπνου, διότι ἡ παραμονὴ πλέον τῶν νεκρῶν σὲ αὐτὰ εἶναι προσωρινή. Οἱ μεταστάντες ἐν Κυρίῳ ἀδελφοί μας δὲν εἶναι πιὰ νεκροί, ἀλλὰ κεκοιμημένοι, περιμένοντας τὴν ἀνάσταση. Τὰ ἀποτρόπαια νεκροταφεῖα χάρις στὴν ἀνάσταση τοῦ Κυρίου μᾶς μεταβλήθηκαν σὲ κοιμητήρια. Δὲ θρηνοῦμε πιὰ γιὰ καμιὰ ἐκμηδένιση, ἀλλὰ λυπούμαστε γιὰ τὸν προσωρινὸ χωρισμὸ τῶν κεκοιμημένων μας, μὲ τοὺς ὁποίους μᾶς συνδέει ἐς ἀεὶ ἡ μακάρια ἐλπίδα τῆς συναντήσεώς μας στὰ οὐράνια δώματα τῆς θείας μακαριότητας! Μᾶς διαβεβαιώνει ὁ θεῖος Παῦλος: «Εἰ δὲ ἀπεθάνομεν σὺν Χρίστῷ, πιστεύομεν ὅτι καὶ σὺζήσομεν αὐτῷ, εἰδότες ὅτι Χρὶστὸς ἐγερθεὶς ἐκ νεκρῶν οὐκέτι ἀποθνῄσκει, θάνατος αὐτοῦ οὐκέτι κυριεύει» (Ρώμ.6,8-9). Ἀλλὰ ὄχι μόνο αὐτὸ τονίζει ὁ μεγάλος ἀπόστολος «μεγαλυνθήσεται Χριστὸς ἐν τῷ σώματί μου εἴτε διὰ ζωῆς εἴτε διὰ θανάτου» (Φίλ.1,20). Εἴτε μὲ τὴ ζωή μας, εἴτε μὲ τὴν κοίμησή μας δοξάζεται ὁ Κύριος. Τέτοιου μεγέθους συνάφεια μαζί Του μᾶς χάρισε ἡ ἀνάστασή Του!
Ὁ θάνατος εἶναι πανταχοῦ παρὼν στὴ ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου, ἀπὸ τὴ γέννησή του μέχρι τὴν ἔξοδό του ἀπὸ τὸν κόσμο αὐτό, καὶ καραδοκεῖ νὰ τὸν πλήξει, ἀφαιρῶντας του τὸ ὑπέρτατο δῶρο τῆς ζωῆς. Ἡ ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ἕνας συνεχὴς καὶ ἀνελέητος πόλεμος μὲ τὸ θάνατο! Αὐτὰ γιὰ τοὺς ἀπίστους.
Γιὰ μᾶς τοὺς χριστιανοὺς δὲν ἔχει ἰσχὺ ὁ θάνατος, διότι καταργήθηκε ἀπὸ τὸν ἀναστάντα Κύριο, διότι «δι’ ἡμᾶς θανάτῳ θάνατον ὤλεσεν». Ἐμεῖς δὲν φοβούμαστε πιὰ τὸ θάνατο, διότι εἶναι ἀποδυναμωμένος πιά.
«Ἡ ζωὴ ὑμῶν κέκρυπται σὺν τῷ Χρὶστῷ ἐν τῷ Θὲῷ· ὅταν ὁ Χριστὸς φανερωθῇ, ἡ ζῶὴ ὑμῶν, τότε καὶ ὑμεῖ σὺν αὐτῷ φανερωθήσεσθε ἐν δόξῃ» Κόλ.3,3-4), γράφει ὁ ἀπόστολος Παῦλος στοὺς Χριστιανοὺς τῶν Κολοσσῶν. Ἡ βεβαιότητα καὶ τῆς δικῆς μας ἀνάστασης στηρίζεται στὸ ἀκλόνητο βάθρο τῆς ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ. Δὲ θὰ εἶναι μιὰ ἀνάσταση ἁπλῆς βιολογικῆς ὕπαρξης, ἀλλὰ θὰ εἶναι φανέρωση δόξας στὴν ἀναστημένη πιὰ ὕπαρξή μας, ὡς ἀντικατοπτρισμὸς τῆς δόξας τοῦ ἀναστημένου Κυρίου μας!
Ζωντανὴ ἀπόδειξη τῆς μακάριας ἐλπίδας γιὰ αἰώνια ζωή, εἶναι ἡ ἑδραιωμένη εἰρήνη στὶς ψυχὲς τῶν πιστῶν. Ἡ μακαριότητα καὶ ἡ τέρψη προϋποθέτουν τὴν ἐσωτερικὴ εἰρήνη. Λίγο πρὶν τὸ πάθος Του ὁ Κύριος ἄφησε στοὺς μαθητές του τὴν εἰρήνη «οὐ καθὼς ὁ κόσμος δίδωσιν» (Ἰωάν.14,27), ὡς βασικὸ στοιχεῖο τῆς ἐρχόμενης βασιλείας Του. Ἔτσι «ἡ εἰρήνη τοῦ Θεοῦ βραβεύεται ἐν ταῖς κὰρδίαις ὑμῶν, εἰς ἣν καὶ ἐκλήθητε ἐν ἐνὶ σώματι· καὶ εὐχάριστοι γίνεσθε» (Κόλ.3,15) διαβεβαιώνει ὁ ἀπόστολος τῶν Ἐθνῶν, γράφοντας στοὺς πιστούς, νὰ ξεχωρίζουν ἀπὸ τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους ἀπὸ τὴ διαρκῆ χαρὰ καὶ τὴν ἀδιάκοπη εἰρήνευση τῶν ψυχῶν τους. Ὁ ἅγιος Πρόκλος Κωνσταντινουπόλεωςμας λέει πὼς ἡ ἀνάσταση τοῦ Κυρίου μᾶς δίνει τὴν πραγματικὴ καὶ μόνιμη εἰρήνη, αὐτὴ ποὺ δὲ μπορεῖ νὰ μᾶς δώσει ὁ πτωτικὸς κόσμος (P.G.155,776).
Μιὰ ἄλλη σημαντικὴ παράμετρος τῆς Θείας Ἐγέρσεως εἶναι ἡ καθολικὴ ἀνακαίνισή μας. «Καθαρθώμεν τὰς αἰσθήσεις καὶ ὀψόμεθα τῷ ἀπροσίτῳ φωτὶ τῆς ἀναστάσεως» μᾶς προτρέπει ὁ ἱερὸς ὑμνογράφος τοῦ Πάσχα.
Ὁ νέος οἶνος δὲ μπορεῖ νὰ μπεῖ σὲ παλαιοὺς ἀσκούς. Δηλαδὴ οἱ πιστοὶ δὲ μποροῦμε νὰ βιώνουμε τὸ ὑπέρτατο γεγονὸς τῆς μεταναστάσιμης πραγματικότητας ὡς παλαιοὶ ἄνθρωποι, ἐμμένοντας στὴν πτώση καὶ τὴν ἁμαρτία. «Εἰ οὖν συνηγέρθητε τῷ Χρίστῷ, τὰ ἄνω ζητεῖτε, ὁὗ ὁ Χρὶστός ἐστιν ἐν δεξιᾷ τοῦ Θεοῦ καθήμενος, τὰ ἄνω φρονεῖτε, μὴ τὰ ἐπὶ τῆς γῆς» (Κόλ.3,1-2). Ὁ Χριστὸς «ὑμᾶς, νεκροὺς ὄντας ἐν τοῖς παραπτώμασι καὶ τῇ ἀκροβυστίᾳ τῆς σὰρκὸς ὑμῶν, συνεζωοποίησεν ὑμᾶς σὺν αὐτῷ, χαρισάμενος ἡμῖν πάντα τὰ παραπτώματα, ἐξαλείψας τὸ καθ’ ἡμῶν χεὶρόγραφον τοῖς δόγμασιν ὃ ἦν ὑπεναντίον ἡμῖν, καὶ αὐτὸ ἦρεν ἐκ τοῦ μέσου προσηλώσας αὐτὸ τῷ σταὺρῷ» (Κόλ.2,11-14). Μᾶς ἀνακαίνισε, μᾶς ἔκαμε νέες ὑπάρξεις, ἅγια κύτταρα τοῦ δικοῦ Του Σώματος, δυνάμει ἁγίους, μὲ τὴν ἐθελούσια συμμετοχή μας στὸ θάνατο καὶ τὴν ἀνάσταση Του. Ἀφοῦ, «ὅσοι ἐβαπτίσθημεν εἰς Χρίστὸν Ἰησοῦν, εἰς τὸν θάνατον αὐτοῦ ἐβαπτίσθημεν, συνετάφημεν οὖν αὐτῷ διὰ τοῦ βὰπτίσματος εἰς τὸν θάνατον, ἵνα ὥσπερ ἠγέρθη Χρὶστὸς ἐκνεκρῶν διὰ τῆ ςδόξης τοῦ πάτρός, οὕτω καὶ ἡμεῖς ἐν καῖνότητι ζωῆς περιπατήσωμεν. εἰ γὰρ σύμφυτοι γὲγόναμεν τῷ ὁμοιώματι τοῦ θὰνάτου αὐτοῦ, ἀλλὰ καὶ τῆς ἀναστάσεως ἐσόμεθα, τοῦτο γίνώσκοντες, ὅτι ὁ παλαιὸς ἡμῶν ἄνθρωπος συνεσταυρώθη ἵνα καταργηθῇ τὸ σῶμα τῆς ἁμαρτίας, τοῦ μὴκέτι δουλεύειν ἡμᾶς τῇ ἁμαρτίᾳ», (Ρώμ.6,3-6). Ἔτσι βίωση τῆς Θείας Ἐγέρσεως σημαίνει ἐξάπαντος καὶ πλήρη συνειδητὴ καὶ ὀντολογικὴ ἀνακαίνιση τῆς ὑπάρξεώς μας.
Γι’ αὐτοὺς καὶ γιὰ μύριους ἄλλους λόγους, τὸ ἅγιο Πάσχα δὲν εἶναι γιὰ μᾶς τοὺς πιστοὺς ἁπλᾶ μιὰ ἑορτὴ σὰν τὶς ἄλλες καὶ ὅπως τὴ γιορτάζουν οἱ «κοσμικοὶ» καὶ οἱ ἑτερόδοξοι αἱρετικοί. Εἶναι γιὰ μᾶς τὸ «Πάσχα τὸ τερπνόν, Πάσχα Κυρίου Πάσχα, Πάσχα πανσεβάσμιον… Πάσχα λύτρον λύπης», σύμφωνα μὲ τὸν ἱερὸ ὑμνογράφο τῆς ὑπέρλαμπρης ἑορτῆς. Εἶναι ξέχωρη, ἀπὸ αὐτὴ τοῦ κόσμου, βιωτή, «τῆς αἰωνίου ἀπαρχήν». Τὸ Πάσχα τοῦ Κυρίου προβάλλει μέσα στὴν παραφροσύνη τοῦ ἁμαρτωλοῦ κόσμου ὡς ὁ ἄσβεστος ἀκτινοβόλος φάρος τῆς εὐφροσύνης, γιὰ νὰ φωτίζει τὶς ἀνήλιες καρδιὲς καὶ νὰ ἀπαστράπτει τὴ μιζέρια καὶ τὴν κακοδαιμονία τοῦ δαιμονικοῦ ἐρέβους. Καλούμαστε λοιπὸν νὰ λάβουμε ἀπὸ αὐτὸν «φῶς ἐκ τοῦ ἀνεσπέρου φωτὸς» δοξάζοντες «Χριστόν τον ἀναστάντα ἐκ νεκρῶν». Καλούμαστε ἐπίσης μαζὶ μὲ ὁλόκληρη τὴ δημιουργία, νὰ πανηγυρίσουμε τὴ Θεία Ἔγερση. Ἡ χαρά μας νὰ γίνει τὸ μήνυμα τῆς ἀναστάσεως σὲ ὅλους τοὺς κόσμους, ψάλλοντας ἀκατάπαυτα μαζὶ μὲ τὸν μελίρρυτο ψάλτη τοῦ Πάσχα: «Οὐρανοὶ μὲν ἐπαξίως εὐφραινέσθωσαν γῆ δὲ ἀγαλλιάσθω, ἑορταζέτω δὲ κόσμος, ὁρατός τε ἅπας καὶ ἀόρατος. Χριστὸς γὰρ ἐγήγερται, εὐφροσύνη αἰώνιος»!
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος πλ. α‘
Χριστὸς ἀνέστη ἐκ νεκρῶν, θανάτῳ θάνατον πατήσας, καὶ τοῖς ἐν τοῖς μνήμασι, ζωὴν χαρισάμενος.
Κοντάκιον
Ἦχος πλ. δ‘
Εἰ καὶ ἐν τάφῳ κατῆλθες ἀθάνατε, ἀλλὰ τοῦ Ἅδου καθεῖλες τὴν δύναμιν· καὶ ἀνέστης ὡς νικητής, Χριστὲ ὁ Θεός, γυναιξὶ Μυροφόροις φθεγξάμενος, Χαίρετε, καὶ τοῖς σοῖς Ἀποστόλοις εἰρήνην δωρούμενος ὁ τοῖς πεσοῦσι παρέχων ἀνάστασιν.
ΤΟ ΣΥΝΑΞΑΡΙ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ
20 Απριλίου 2025 ἑορτάζουν:
ΑΓΙΟ ΠΑΣΧΑ
Ὅσιος Θεόδωρος ὁ Τριχινάς
Ἅγιος Ζακχαῖος ὁ Ἀπόστολος
Ὅσιος Ἀθανάσιος κτήτωρ Μονῆς Μετεώρου
Ἅγιοι Βίκτωρ, Ζωτικός, Ἀκίνδυνος, Καισάριος, Σεβηριανός, Χριστόφορος, Ζήνων, Θεωνὰς καὶ Ἀντωνίνος
Ὅσιος Ἰωάννης ὁ Παλαιολαυρίτης
Ἅγιος Ἀναστάσιος Ἱερομάρτυρας, ἐπίσκοπος Ἀντιοχείας
Ὅσιος Ἰωάσαφ ὁ Μετεωρίτης
Ἅγιος Γαβριὴλ ὁ Μάρτυρας
Ὅσιος Ἀλέξανδρος ἐκ Ρωσίας
Ἅγιος Θεότιμος Ἐπίσκοπος Ρουμανίας
Μετακομιδὴ τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Νικολάου Ἐπισκόπου Ἀχρίδος καὶ Ζίτσης