ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ
Θεολόγου – Καθηγητοῦ
Οἱ Ἅγιοι Ἀπόστολοι τυγχάνουν ἰδιαίτερης τιμῆς ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία μας, διότι εἶχαν τὴν ὑπέρτατη εὐλογία ἀπὸ τὸ Θεὸ νὰ ἐπιλεγοῦν καὶ νὰ γίνουν μαθητὲς τοῦ Χριστοῦ. Νὰ δοῦν καὶ νὰ ζήσουν τὰ θαύματά Του καὶ νὰ ἀκούσουν τὸ κήρυγμα τῆς σωτηρίας τοῦ κόσμου. Κι ἀκόμα διότι ὑπῆρξαν οἱ πρῶτοι συνεχιστὲς τοῦ ἔργου Του. Ἕνας ἀπὸ αὐτοὺς ἦταν καὶ ὁ ἅγιος ἀπόστολος Σίμων, ὁ ἐπονομαζόμενος Καναναῖος, ἢ Κανανίτης, ἢ Ζηλωτής.
Τὸ ὄνομά του ἀναφέρεται στὰ λεγόμενα συνοπτικὰ Εὐαγγέλια, ἤτοι: τοῦ Ματθαίου, τοῦ Μάρκου καὶ τοῦ Λουκᾶ καὶ στὶς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων. Στοὺς καταλόγους τοῦ Ματθαίου καὶ τοῦ Μάρκου κατατάσσεται ἑνδέκατος στὴ σειρά, καὶ στὸν κατάλογο τοῦ Λουκᾶ ἔνατος καὶ τέλος στὶς Πράξεις ἑνδέκατος. Κάποιοι ὑποστηρίζουν ὅτι εἶναι ὁ Ναθαναήλ, ὁ ὁποῖος ἀναφέρεται στὸ Εὐαγγέλιο τοῦ Ἰωάννου καὶ κάποιοι ἄλλοι ὑποστηρίζουν ὅτι εἶναι ὁ Βαρθολομαῖος. Αὐτὸ τὸ συμπεραίνουν ἀπὸ τὴν προσωνυμία του Ζηλωτής, στὸν ὁποῖο ταιριάζουν τὰ λόγια τοῦ Κυρίου: «Ἴδε ἀληθῶς Ἰσραηλίτης, ἐν ὦ δόλος οὐκ ἐστὶ» (Ἰωάν.1,48). Ὅπως εἶναι γνωστὸ ὁ Ναθαναὴλ ὁμολόγησε εὐθαρσῶς στὸ Χριστό: «ράββί, σὺ εἰ ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ, σὺ εἰ ὁ βασιλεὺς τοῦ Ἰσραὴλ» (Ἰωάν.1,50). Αὐτὰ ἂν πρόκειται γιὰ τὸν Σίμωνα.
Καταγόταν πιθανότατα ἀπὸ τὴν Χαναὰν ἢ ὁποία εἶναι γνωστὴ ὡς Κανά της Γαλιλαίας, ὅπου ὁ Χριστός, παραβρέθηκε σὲ γάμο καὶ ἔκαμε καὶ τὸ πρῶτο Τοῦ θαῦμα, μεταβάλλοντας τὸ νερὸ σὲ κρασὶ (Ἰωάν.2,1-11).
Κάποιοι μάλιστα ἰσχυρίζονται πὼς ὁ γαμπρὸς τοῦ γάμου αὐτοῦ ἦταν ὁ Σίμων. Βέβαια αὐτὸ εἶναι αὐθαίρετη εἰκασία καὶ δὲν ἔχει κανένα ἱστορικὸ ἔρεισμα. Ἡ προσωνυμία του ὡς Κανανίτης εἶναι ἴσως δηλωτικὸ τῆς καταγωγῆς του ἀπὸ τὴν Χαναὰν ἢ τὴν Κανά της Γαλιλαίας. Ἀλλὰ ἡ λέξη «Καναναῖος» εἶναι Χαλδαϊκὴ καὶ σημαίνει «Ζηλωτής». Πράγματι ὁ Λουκᾶς τὸν προσονομάζει ὡς «Ζηλωτὴ» (Λούκ.6,15. Πράξ.1,13). Ἡ προσωνυμία αὐτὴ ἦταν τιμητικὴ γιὰ τὴν ἐποχὴ αὐτὴ καὶ δήλωνε τὸν ἀνδρεῖο, τὸν ἀγωνιστή, τὸν τολμηρό, τὸν πατριώτη.
Οἱ ζηλωτὲς ἀποτελοῦσαν μιὰ ξεχωριστὴ κοινωνικὴ τάξη στὴν ἰουδαϊκὴ κοινωνία στὰ χρόνια τοῦ Χριστοῦ. Ἀποτελοῦνταν ἀπὸ λαϊκοὺς ἀγωνιστές, οἱ ὁποῖοι μάχονταν ἐναντίον τῶν Ρωμαίων κατακτητῶν, συνεχίζοντας τὴν παράδοση τῶν Μακκαβαίων ἐπαναστατῶν. Ὅμως συχνά, πολλοὶ ἀπὸ αὐτούς, ἐκμεταλλεύονταν τὸν ἀπελευθερωτικὸ ἀγῶνα καὶ καταντοῦσαν τύραννοι τοῦ ἰδίου τοῦ λαοῦ τους. Προέβαιναν σὲ παράνομες πράξεις βίας καὶ ληστειῶν γιὰ ἴδιο ὄφελος καὶ γι’ αὐτὸ τὸν 1ο μ. Χ. αἰῶνα εἶχε ἀναπτυχθεῖ λαϊκὴ δυσαρέσκεια κατὰ τοῦ κινήματος τῶν ζηλωτῶν. Οἱ συσταυρούμενοι μὲ τὸν Κύριο ληστὲς ἦταν ζηλωτές.
Δὲ γνωρίζουμε ἂν ὁ Σίμων ἀνῆκε στὴν μερίδα τῶν ζηλωτῶν ἢ προέρχονταν ἀπὸ αὐτό. Τὸ πιὸ πιθανὸ εἶναι νὰ προέρχονταν ἀπὸ τοὺς ζηλωτές. Σὲ καμιὰ περίπτωση δὲν μπορεῖ νὰ ἀνῆκε ταυτόχρονα καὶ στοὺς ζηλωτές, διότι τὸ ζηλωτικὸ κίνημα ἦταν ἀντίθετο μὲ τὴν διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ. Τὰ περὶ ἀγάπης τῶν ἐχθρῶν καὶ ἀνοχῆς κηρύγματά Του τοὺς ἔβρισκε ἀντιθέτους, ὅπως καὶ οἱ ἐγκληματικὲς πράξεις τους ἦταν καταδικασμένες ἀπὸ τὸν Κύριο.
Ὑπάρχει καὶ μιὰ ἄλλη ὑπόθεση γιὰ τὸν Σίμωνα. Εἶναι πιθανὸ νὰ μὴν εἶχε καμιὰ σχέση μὲ τοὺς ζηλωτὲς καὶ τὸ προσωνύμιο «Ζηλωτὴς» νὰ σήμαινε τὸν ἔνθερμο μαθητὴ τοῦ Χριστοῦ.
Μέσα ἀπὸ τὰ εὐαγγελικὰ κείμενα ὁ Σίμων φέρεται ὡς ἕνας ἄδολος, ἀθῶος καὶ ἅγιος ἄνθρωπος. Ὁ Χριστὸς ἐκδήλωνε συχνὰ τὴν ἐκτίμησή Του γι’ αὐτόν, τὸν ὁποῖο κατέτασσε στοὺς πλέον ἀφοσιωμένους μαθητές Του.
Τὸν διακατεῖχε φόβος Θεοῦ καὶ βαθειὰ εὐσέβεια. Δὲν ἀναφέρεται καμιὰ περίπτωση δυστροπίας του, ὅπως ἐκδήλωναν συχνὰ κάποιοι ἀπὸ τοὺς ἀποστόλους. Σέβονταν τὶς θρησκευτικὲς ἑβραϊκὲς παραδόσεις καὶ εἶχε μεγάλη προσμονὴ γιὰ τὸν ἐρχομὸ τοῦ Μεσσία. Ἔζησε μὲ δέος τὰ θαύματα τοῦ Κυρίου καὶ γοητεύτηκε ἀπὸ τὴν διδασκαλία Του.
Εἶδε, μαζὶ μὲ τοὺς ὑπολοίπους δέκα μαθητὲς τὸν Κύριο ἀναστάντα καὶ τὰ θαυμαστὰ γεγονότα, ποὺ ἐπακολούθησαν. Ἔγινε μάρτυρας τῆς ἀνάληψης τοῦ Κυρίου καὶ ἀποδέκτης τῆς ἀποστολῆς του γιὰ τὸν εὐαγγελισμὸ τοῦ κόσμου (Μάτθ.28,20), «ἕως ἐσχάτου τῆς γῆς» (Πάρξ.1,8).
Τὴν ἁγία ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς βρέθηκε στὸ ὑπερῶο τῆς Ἱερουσαλήμ, ὅπου, μαζί τους δέκα μαθητὲς καὶ τὴ Θεοτόκο, ἔλαβε τὸ φωτισμὸ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος (Πράξ.2,1-12) καὶ ἔλαβε μέρος στὴν ἐκλογή του Ματθία, ὁ ὁποῖος πῆρε τὴ θέση τοῦ προδότη Ἰούδα (Πράξ.1,23-26).
Ἀκολούθως ἐστάλη στὴν ἱεραποστολική του περιοδεία. Δὲν γνωρίζουμε λεπτομέρειες γιὰ τὸ ἱεραποστολικό του ἔργο. Ἀρχαία παράδοση ἀναφέρει ὅτι μετέβη στὴν Αἴγυπτο καὶ στὴν Ἀφρική, φτάνοντας μέχρι την Μαυριτανία, κηρύσσοντας τὸ Εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ καὶ ἱδρύοντας Ἐκκλησίες. Κατόπιν ἐπέστρεψε στὴν Ἱερουσαλήμ, ὅπου ἀναχώρησε, μαζὶ μὲ τὸν ἀπόστολο Ἰούδα τοῦ Ἰακώβου ἢ τοῦ Θαδδαίου στὴ Μεσοποταμία καὶ τὴν Περσία, ὅπου κήρυξε καὶ ἐκεῖ μὲ θέρμη τὸ Εὐαγγέλιο καὶ βρῆκε μαρτυρικὸ θάνατο. Ἡ μνήμη του ἑορτάζεται στὶς 10 Μαΐου.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.
Ζῆλος ἔνθεος, καταλαβῶν σε, τοῦ γνωσθέντος σοι, σαρκὸς ἐν εἴδει, ζηλωτὴν ἐν Ἀποστόλοις ἀνέδειξε καὶ τοῦ Δεσπότου ζηλώσας τὸν θάνατον, διὰ Σταυροῦ πρὸς αὐτὸν ἐξεδήμησας, Σίμων ἔνδοξε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἠμὶν τὸ μέγα ἔλεος.
Κοντάκιον
Ἦχος β’. Τοὺς ἀσφαλεῖς.
Τὸν ἀσφαλῶς τὰ τῆς σοφίας δόγματα, ἐν ταῖς ψυχαῖς τῶν εὐσεβούντων θέμενον, ἐν αἰνέσει μακαρίσωμεν, τὸν θεηγόρον πάντες Σίμωνα· τῷ θρόνῳ γὰρ τῆς δόξης νῦν παρίσταται, καὶ σὺν τοῖς Ἀσωμάτοις ἐπαγάλλεται, πρεσβεύων ἀπαύστως ὑπὲρ πάντων ἡμῶν.
ΤΟ ΣΥΝΑΞΑΡΙ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ
10 Μαΐου 2025 ἑορτάζουν:
Ἅγιος Σίμων ὁ Ἀπόστολος, ὁ Ζηλωτής
Ἅγιοι Ἀλφειός, Κυπρίνος καὶ Φιλάδελφος οἱ Αὐτάδελφοι Μάρτυρες
Ὅσιος Λαυρέντιος
Ὅσιος Ἡσύχιος ὁ Ὁμολογητής
Ἅγιοι Ἔρασμος, Ὀνήσιμος καὶ οἱ σὺν αὐτῷ δεκατέσσερις Μάρτυρες
Ὅσιοι Πασσαρίων ὁ Πρεσβύτερος, Ἀγάπιος καὶ Φιλήμων
Ἅγιος Σίμων Ἐπίσκοπος Βλαδιμὶρ καὶ Σουζδαλίας
Ἅγιος Comgall
Σύναξη τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου «τῶν ἀδελφῶν του Κιέβου» ἐν Ρωσίᾳ
Ὅσιος Ἰσίδωρος ὁ μωρός
Ἅγιος Συνέσιος τοῦ Ἰρκούτσκ