Ὅσιος Σάββας ὁ Νέος ὁ ἐν Καλύμνῳ (6/4/2025)

ΚΑΤΑΓΩΓΗ – ΜΟΡΦΩΣΗ – ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ
Ὁ θεόφρων πατὴρ ἡμῶν Σάββας ὁ νέος ὁ ἐν Καλύμνῳ, γεννήθηκε τὸ ἔτος 1862 στὴν Ἠρακλεῖτσα (ἀναφέρεται καὶ ἡ Γάνου Χώρα τῆς περιφέρειας Ἀβδὶμ) τῆς Ἀνατολικῆς Θράκης, ἀπὸ πτωχοὺς γονεῖς, τὸν Κωνσταντῖνο, ποὺ ἀσκοῦσε τὸ ἐπάγγελμα τοῦ μικροπωλητοῦ καὶ τὴ Σμαραγδή. Ἦταν μοναχοπαίδι καὶ κατὰ τὸ βάπτισμα ἔλαβε τὸ ὄνομα Βασίλειος. Ἀπὸ μικρᾶς ἡλικίας ἦταν πιστὸς καὶ εὐσεβής, ἀλλὰ καὶ ἔνθερμος ἐραστὴς τῆς ἀγγελικῆς μοναχικῆς ζωῆς. Ἀφοῦ τελείωσε τὰ ἐγκύκλια μαθήματα καὶ φύλαξε τὸν ἑαυτό του καθαρὸ ἀπὸ κάθε μολυσμό, δὲν συνέχισε τὶς σπουδές του στὸ γυμνάσιο, εἴτε διότι δὲν εἶχε τὴ δύναμη ὁ πατέρας του, εἴτε διότι ὁ ἴδιος ὁ Βασίλειος δὲν εἶχε διάθεση περαιτέρω μορφώσεως. Κατόπιν τούτου, οἱ γονεῖς του τοῦ ἄνοιξαν ἕνα μικρὸ κατάστημα. Ὁ Βασίλειος, ἄγοντας τὸ 12ο ἔτος τῆς ἡλικίας του, διαπίστωνε καθημερινά, ὅτι τὸ ἐπάγγελμα ποὺ ἀσκοῦσε δὲν ἦταν στὴ φύση του. Ἔπρεπε, λοιπόν, νὰ κόψει τὸ δεσμὸ ποὺ τοῦ δημιουργοῦσε αὐτὸ μὲ τὸν ὑλικὸ κόσμο καὶ νὰ προχωρήσει στὸ πέλαγος τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ. Ἤθελε νὰ ζήσει γιὰ τὸν Χριστὸ καὶ μόνο. Ἡ μητέρα του, μόλις πληροφορήθηκε τοὺς πόθους του τὸν ἐβεβαίωσε ὅτι «ἂν τὸ κάνεις αὐτὸ θ’ ἀποθάνω».

ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΠΕΙ ΤΑ ΕΓΚΟΣΜΙΑ
Στὴν ἁπαλὴ ἡλικία τῶν 12 ἐτῶν ἀντιμετωπίζει τὸν μέγα τοῦτο προβληματισμό. Ἡ ἕλξη τοῦ Θεοῦ εἶναι ἰσχυρότατη, ὅπως καὶ ἡ κλίση του. Τὸ «φύγε καὶ σώζου» κυριάρχησε καὶ ἔτσι, μία ἡμέρα ἱστορική, ἀλλὰ καὶ λαμπρή, ἔβαλε τὸ κλειδὶ τοῦ καταστήματος κάτω ἀπὸ μία πέτρα καὶ κατέβηκε στὸ λιμάνι γιὰ νὰ πραγματοποιήσει τὴν ἀπόφασή του. Ὡς ἐλάφι, τώρα, κατευθύνεται πρὸς τὸ εὐῶδες περιβόλι τῆς Παναγίας, τὸ Ἅγιον Ὅρος. Ἐκεῖ, ἐγκαταβιώνει στὴ Σκήτη τῆς Ἁγίας Ἄννης, ὅπου καὶ ἀπολαμβάνει τοὺς πρώτους καρποὺς τῶν ἱερῶν πόθων του. (Κατ’ άλλη γνώμη, ποὺ στηρίζεται σὲ διηγήσεις, πρῶτα πῆγε στὰ Ἱεροσόλυμα). Στὴ Σκήτη αὐτὴ δέχθηκε τὸ βάρος τῆς μοναστικῆς δοκιμασίας ἐπὶ 12 ἔτη (κατ’ άλλους ἐπὶ 6 ἔτη) καὶ ἀσκήθηκε στὸ ἔργο τῆς ἁγιογραφίας καὶ τῆς βυζαντινῆς μουσικῆς.

ΜΕΤΑΒΑΙΝΕΙ ΣΤΑ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΑ
Μετὰ ἀπὸ προσευχὴ παίρνει τὴν ἀπόφαση νὰ πάει στὰ Ἱεροσόλυμα. Διέρχεται ἀπὸ τὴν γενέτειρά του, ἐπισκεπτόμενος δὲ τοὺς γονεῖς του, ἀναγνωρίζεται ἀπὸ κάποιο σημάδι τοῦ μετώπου του. Ὁ πειρασμὸς θερμαίνεται καὶ πάλι. Πάλι ἐμπόδια ἀπὸ τὴ μητέρα του. Φεύγει ὁ ἀκτήμων μὲ τὴ βοήθεια πλουσίου ἀνδρογύνου, ποὺ πηγαίνει στοὺς Ἁγίους Τόπους. Ὡς χρόνος ἀφίξεώς του στὰ Ἱεροσόλυμα ἀναφέρεται τὸ ἔτος 1887, σὲ ἔγγραφο τοῦ Ἀρχιγραμματέως τοῦ ὁμωνύμου Πατριαρχείου.

Ἀφοῦ προσκύνησε μὲ δέος καὶ εὐλάβεια τοὺς Ἁγίους Τόπους, εἰσέρχεται στὴν ἱστορικὴ Μονή του Χοτζεβὰ καὶ γίνεται ἀδελφὸς αὐτῆς.

ΓΙΝΕΤΑΙ ΜΟΝΑΧΟΣ ΚΑΙ ΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΣ
Μετὰ τριετῆ ἐνάρετο καὶ ὁσιακὸ βίο στὴ Μονὴ αὐτὴ κείρεται τὸ ἔτος 1890 Μοναχός. Ὁπλισμένος μὲ τὴν ἁγιαστικὴ χάρη καὶ θωρακισμένος μὲ τὴν ἀήττητη πανοπλία τοῦ ἀγγελικοῦ σχήματος, τὸ 1894 ἀποστέλλεται ἀπὸ τὸν Καθηγούμενο τῆς Μονῆς στὸ Ἅγιον Ὅρος γιὰ νὰ ἀσκηθεῖ στὴν Ἱερὰ Σκήτη τῆς Ἁγίας Ἄννης, ὑπὸ τὴν καθοδήγηση τοῦ ἀειμνήστου Ἀρχιμανδρίτου Ἀνθίμου, εἰς τὴν ἁγιογραφία, προφανῶς νὰ εἰδικευθεῖ στὴν τέχνη. Ἐπανέρχεται μετὰ 3ετίαν στὴν Ι. Μ. Χοτζεβὰ καὶ τὸ 1902 προχειρίζεται σὲ διάκονο καὶ τὸ ἑπόμενο ἔτος σὲ πρεσβύτερο. Διατελεῖ ἐπὶ ἕνα ἔτος (1906) ἐφημέριος τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, ὅπου γνωρίζεται μὲ τὸν Χρυσόστομο Παπαδόπουλο, τὸν μετέπειτα καθηγητὴ τοῦ Πανεπιστημίου καὶ Ἀρχιεπίσκοπο Ἀθηνῶν καὶ πάσης Ἑλλάδος. Ὁ Χρυσόστομος Παπαδόπουλος ὡς Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν, ἀποφαινόμενος περὶ τοῦ Ἁγίου Σάββα, πρὶν ἀκόμα κοιμηθεῖ καὶ ἀναγνωρισθεῖ ἡ ἁγιότητά του, ἔλεγε στὸν Καλύμνιο φίλο του Γεράσιμο Ζερβό: «Νὰ ξέρεις, Γεράσιμε, ὅτι ὁ πατὴρ Σάββας εἶναι ἅγιος ἄνθρωπος». Τὸ 1907 ἐπανέρχεται στὴν Ἱερὰ Μονὴ Χοτζεβὰ καὶ ἀσχολεῖται, παράλληλα πρὸς τὴν ἔντονη πνευματικὴ ἐνάσκησή του, μὲ τὸ εὐλογημένο ἐργόχειρο τῆς ἁγιογραφίας.

ΕΠΙΣΤΡΕΦΕΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Τὸ 1916, ὕστερα ἀπὸ 26 χρόνια περίπου παραμονῆς στοὺς Ἁγίους Τόπους ἐπέστρεψε στὴν Ἑλλάδα. Ἔτσι σφραγίζει μιὰ ὡραία ἀσκητικὴ ζωή, πλήρη πνευματικῆς καρποφορίας. Ἔφυγε ἀπὸ τὴν ἔρημο τοῦ Ἰορδάνου, ὅπου ζοῦσε «ὡς ὑψιπέτης ἀετός», τρεφόμενος ὡς πτηνὸ μὲ μιὰ κουταλιὰ βρεγμένο σιτάρι τὴν ἡμέρα καὶ νερὸ ἀπὸ τὸν ποταμό, διότι οἱ Ἄραβες πολεμοῦσαν τὸν εὐλογημένο ἐρημικὸ βίο. Εὑρισκόμενος στὴν Ἑλλάδα ἀναζητεῖ νέα γῆ ἀσκήσεως. Κατὰ τὸ ἔτος τῆς ἐπιστροφῆς του, φαίνεται ὅτι μετέβη στὴ νῆσο Πάτμο. Ἀφοῦ παραμένει ἐκεῖ ἐπὶ 2 ἔτη, πηγαίνει στὸ Ἅγιον Ὅρος, ἀπ΄όπου κατέρχεται στὴν Ἀθήνα γιὰ νὰ ἀγοράσει ὑλικὰ ἁγιογραφίας. Κατὰ τὸ διάστημα αὐτὸ καὶ μέχρι μεταβάσεώς του στὴν Αἴγινα φαίνεται ὅτι μετέβη στὸ ξερονήσι Παραμπόλα καὶ στὴν Ὕδρα.

ΕΠΙΣΚΕΠΤΕΤΑΙ ΤΟΝ ΑΓΙΟ ΠΕΝΤΑΠΟΛΕΩΣ ΣΤΗ ΑΙΓΙΝΑ
Στὴν Ἀθήνα συναντᾶ ὑποτακτικὸ τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου, ὁ ὁποῖος τὸν πληροφορεῖ ὅτι τὸν ἀναζητεῖ. Ἀπ΄αυτό συνάγεται ὅτι οἱ δύο Ἅγιοι εἶχαν προηγούμενη γνωριμία. Ἀπὸ τὴν Ἀθήνα, λοιπόν, πηγαίνει στὴν Αἴγινα, ὅπου διακονεῖ τὸν Ἅγιο Νεκτάριο μέχρι τὴν κοίμησή του. Ἡ μετὰ τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου συγκαταβίωσή του συνέβαλε πολὺ στὴν περαιτέρω πνευματικὴ πρόοδο τοῦ Ὁσίου. Ἐγνώρισε τὴν αὐστηρὰ ἄσκηση τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου, τοὺς πολέμους τῶν μικρῶν ἀνθρώπων, ἀλλὰ καὶ τὴν ἀναμφισβήτητη ἀρετή του, τὴν παροιμιώδη ταπείνωση καὶ ἁπλότητά του. Εἶδε τὴ θεία κοίμησή του, ἡ ὁποία ἐβεβαίωσε τὴν εὐαρέσκεια πρὸς αὐτὸν τοῦ Παναγάθου Θεοῦ μὲ τὰ ἔκδηλα σημεῖα τοῦ Ἁγίου Μύρου καὶ τῆς εὐωδίας, ἀλλὰ κυρίως τῆς θαυματουργικῆς χάριτος. Εἰς τὴν Αἴγινα παραμένει μέχρι τὸ ἔτος 1926.

Ἀναχωρεῖ γιὰ τὴν Ἀθήνα, διότι στὴ Μονὴ προσέρχεται πολὺς κόσμος καὶ ὁ θόρυβος τὸν κουράζει. Στὴν Ἀθήνα συναντᾶ τὸν Γεράσιμο Ζερβό, ὁ ὁποῖος τὸν φιλοξενει στὸ σπίτι του καὶ τὸν πείθει τελικὰ νὰ μεταβεῖ στὴν Κάλυμνο.

ΜΕΤΑΒΑΙΝΕΙ ΣΤΗΝ ΚΑΛΥΜΝΟ
Τὸ ἴδιο ἔτος (1926) φθάνει στὴν Κάλυμνο, ὅπου μετὰ ἀπὸ κάποια ἔρευνα-περιπλάνηση ἐγκαταβιώνει ὁριστικὰ στὴν Ἱερὰ Μονὴ Ἁγίων Πάντων. Σ’ αυτή τὴ Μονή, τῆς ὁποίας τυγχάνει κτήτορας, εἶχε ἀσκητεύσει καὶ ὁ ἐνάρετος καὶ διορατικὸς Ἱερομόναχος π. Ἰερόθεος Κουρούνης. Ὁ θεσπέσιος αὐτὸς λειτουργὸς τοῦ Ὑψίστου, πρὸ τῆς κοιμήσεώς του, παρηγορῶντας τις λυπημένες ἀδελφὲς εἶπεν: «μετ΄ολίγον θὰ ἔλθη ἐδῶ ἀνώτερός μου». Καὶ πράγματι ἐπαληθεύθηκαν τὰ λόγια του. Ὁ π. Σάββας, εὐθὺς μετὰ τὴν ἐγκατάστασή του στὴν Ἱερὰ Μονὴ τῶν Ἁγίων Πάντων, κτίζει μὲ τὴ βοήθεια τοῦ Γεράσιμου Ζερβοῦ τὰ ἐπάνω κελλιὰ καὶ ἀρχίζει μία ἔντονη πνευματικὴ ζωή. Ἁγιογραφεῖ, τελεῖ τὰ Θεῖα Μυστήρια καὶ τὶς Ἱερὲς Ἀκολουθίες, ἐξομολογεῖ, διδάσκει μὲ τὸ στόμα καὶ τὸ παράδειγμά του καὶ βοηθεῖ χῆρες, ὀρφανὰ καὶ φτωχούς. Ζεῖ μὲ ταπείνωση, ἄσκηση καὶ προσφορά, ὥστε τὸ ἀγγελικὸ παράδειγμά του νὰ ἐνθυμοῦνται μὲ δάκρυα καὶ συγκίνηση ὅσοι τὸν ἐγνώρισαν. Πάντοτε δὲ θὰ ἐπικαλοῦνται μὲ πίστη τη χάρη του στὶς ποικίλες δοκιμασίες τῆς ζωῆς τους. Πρόθυμος ὅταν ζοῦσε, προθυμότατος μετὰ τὴν κοίμησή του.

ΟΙ ΑΡΕΤΕΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ
Ἦταν ἐπιεικὴς καὶ εὔσπλαχνος στὶς ἁμαρτίες τῶν ἄλλων, δὲν ἀνεχόταν τὴ βλασφημία καὶ τὴν κατάκριση. Αὐτὰ τὰ δύο πολὺ τὸν ἐτάρασσαν. Ἡ σκληρὰ ἄσκησή του τοῦ χάρισε τὴν εὐωδία τοῦ σώματός του, ἀλλὰ καὶ τὴν ἀσθένεια. Τὸ πέρασμά του ἠταν εὐῶδες. Αὐτὴ ἡ εὐωδία θὰ ἐξέλθει καὶ ἀπὸ τὸ μνῆμα του κατὰ τὴν ἐκταφῇ του. Ὅπως σ΄όλους τοὺς ἀνθρώπους τοῦ Θεοῦ, ἔτσι καὶ ἀπὸ τὸν π. Σάββα δὲν ἔλλειψε «ὁ σκόλοψ τὴ σαρκί». Ὑπέφερε ἀπὸ προστάτη καὶ σοβαρὰ κοιλιακὴ πάθηση. Γιὰ τὸν προστάτη ἔκανε ἐγχείρηση καὶ θεραπεύτηκε. Ὅταν τοῦ ἔλεγαν νὰ πάει στὴν Ἀθήνα νὰ θεραπευθεῖ καὶ γιὰ τὸ κοιλιακὸ νόσημα, ἀπαντοῦσε: «Αὐτό, παιδί μου, θὰ μᾶς σώση, τίποτε ἄλλο δὲν κάναμε. Αὐτὸ εἶναι τὸ καλὸ ποὺ θὰ μᾶς πάει στὸν Παράδεισο. Ὁ Θεὸς εἶναι μεγάλος». Ὁ π. Σάββας ἀγαποῦσε ὅλους τοὺς ἀνθρώπους καὶ κατέβαλλε προσπάθεια γιὰ τὴ μετάνοιά τους καὶ ἐπιστροφή τους στὸν Χριστό. Ἡ ἀγάπη του ἠταν εἰλικρινὴς καὶ πηγαία. Ἦταν δὲ ἀφιλοχρήματος. Οὐδέποτε κρατοῦσε χρήματα. Ἀπὸ τὴν ἁγιογραφία καὶ τὰ μυστήρια ὅ,τι ἐλάμβανε τὰ ἔδινε στοὺς πτωχούς, στὶς χῆρες καὶ τὰ ὀρφανά. Ἡ ζωή του ἦταν μία συνεχὴς κατάσταση ἁγίας ὑπακοῆς. Ἐνδεικτικὸ αὐτοῦ εἶναι καὶ ἡ ὑπακοή του νὰ δεχθεῖ κατὰ τὴν περίοδο σοβαρᾶς ἀσθενείας, ὁ ἀκρότατος αὐτὸς ἀσκητὴς (στὸ Ἅγιον Ὅρος κατ΄εντολή τοῦ γέροντά του) τὸν 15αύγουστο κρέας πετεινοῦ. Ὁ μακάριος, γιὰ κάθε πνευματικὸ πρόβλημα ἐλάμβανε ἄνωθεν τὴν πληροφορία καὶ ἔτσι βάδιζε ἐπὶ τοῦ ἀσφαλοῦς. Εἶχε πολλοὺς πειρασμοὺς καὶ χάλασε πολλὲς παγίδες τοῦ διαβόλου.

Κάποτε, καὶ συγκεκριμένα μία Καθαρὰ Δευτέρα, γιὰ νὰ μὴ τελέσει τὶς ἀκολουθίες του, τὸν ἔκλεισε ἐπὶ τρεῖς ἡμέρες στὸ κελλί του. Ἦταν χαριτωμένος καὶ εὐλογημένος ἀπὸ τὸν Κύριο. Πρᾶος, ἀνεξίκακος, ἄδολος, ὑπάκουος καὶ πονετικός.

ΤΟ ΟΣΙΑΚΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ
Ἐδόξασε τὸν ἄγγελο στὴ γῆ καὶ τὸν ἄνθρωπο στοὺς οὐρανούς. Ἦταν ἄγγελος καὶ ἄνθρωπος καὶ ἀντιστρόφως. Κατὰ τὸν τρόπο αὐτὸ ἐκπλήρωσε τὶς ἡμέρες τῆς ἐπὶ γῆς πορείας τοῦ μέχρι τῆς 7ης Ἀπριλίου 1948, ὅτε παρέδωκε τὴν ἁγία του ψυχὴ στὸν Κύριο. Περὶ τὸ τέλος τῆς ζωῆς του εὑρίσκεται σὲ ἄκρα περισυλλογὴ καὶ ἱερὰ κατάνυξη. Ἐπὶ τρεῖς ἡμέρες δὲν ἐδέχθη οὐδένα. Εὑρίσκετο πλέον στὸ στάδιο τῆς ἱερᾶς μεταστάσεώς του. Ἔδωκε τὶς τελευταῖες συμβουλὲς καὶ ἐζήτησε τὴν ἐν Χριστῷ ἀγάπῃ καὶ ὑπακοή. Ὅταν ὁ ἐπιθανάτιος ρόγχος τὸν κατέλαβε καὶ ἐπὶ μακρὸν συνεχίζετο, ξαφνικὰ λαμβάνει δυνάμεις, ἑνώνει τὰ μικρὰ εὐλογημένα χέρια του καὶ χειροκροτεῖ ἐπανειλημμένα, ἐνῷ ἀπὸ τὰ χείλη του ἐξέρχονται οἱ τελευταῖες ἱερὲς φράσεις: «Ὁ Κύριος, ὁ Κύριος, ὁ Κύριος». Ἦταν ἡ βεβαίωση τῆς θείας μεταφυσικῆς πορείας του. Ἦταν τὸ κύκνειο ἆσμα τῆς θεοφιλοῦς ζωῆς του. Τὴν ὥρα ἐκείνη ὀλίγες μόνον μοναχὲς περιέβαλαν μία ἁγία μορφή, ἕναν θαυμάσιο ἀγωνιστὴ τῆς πίστεως καὶ τῆς εὐσεβείας, ἕναν οἰκιστὴ τοῦ Παραδείσου. Ὁ οὐρανὸς ἐγνώρισε τὴ μετάστασή του καὶ ἐπανηγύριζε. Ἔτσι, ἡ γῆ ἐχάρισε στὸν οὐρανὸ τὸν ἅγιο αὐτὸ βλαστό της καὶ ὁ οὐρανὸς ἀποδέχθηκε τὴν ἱερὰ αὐτὴ προσφορά. Εἴθε καὶ ἐμεῖς, μιμούμενοι, κατὰ τὸ δυνατόν, τὶς ἀρετὲς τοῦ Ἁγίου Σάββα τοῦ νέου, τοῦ θαυματουργοῦ, ἀλλὰ καὶ μὲ τὶς πρεσβεῖες του νὰ ἀξιωθοῦμε τῆς Οὐρανίου Βασιλείας. Ἀμήν.

Ἱερὰ Μητρόπολις Λέρου Καλύμνου καὶ Ἀστυπάλαιας

 

Ἀπολυτίκιον

Γόνος γέγονας Γάνου και χώρας Μέγα καύχημα νήσου Καλύμνου παμμακάριστε Σάββα, πατήρ ημών και γαρ οδόν διελθών της ασκήσεως του ακροτάτου τέλους επέτυχες. Διό πρέσβευε Χριστώ τω Θεώ σωθήναι τας ψυχάς ημών.

 

Κοντάκιον
Ήχος β’. Τοις των αιμάτων σου

Των Καλυμνίων θερμώς προϊστάμενος, ως δοξασθείς τη του Πνεύματος χάριτι, παρέχεις τοις χρήζουσι πάντοτε, την σην ταχείαν εν πάσι βοήθειαν. διό σε υμνούμεν Σάββα, Όσιε.

 

ΤΟ ΣΥΝΑΞΑΡΙ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ
6 Ἀπριλίου ἑορτάζουν:

Ε’ Κυριακὴ τῶν Νηστειῶν – Ὁσίας Μαρίας τῆς Αἰγυπτίας

Ὅσιος Σάββας ὁ Νέος ὁ ἐν Καλύμνῳ

Ἅγιος Εὐτύχιος πατριάρχης Κωνσταντινούπολης

Ὅσιος Γρηγόριος ὁ Σιναΐτης

Ἅγιοι Ἑκατὸν εἴκοσι Μάρτυρες ποὺ μαρτύρησαν στὴν Περσία

Ὁσία Πλατωνίς

Ἅγιοι Δύο μάρτυρες οἱ ἐν Ἀσκάλωνι

Ὅσιος Γρηγόριος ὁ ἐν Ἄθῳ

Ἅγιος Γεννάδιος ὁ Διονυσιάτης ὁ Νεομάρτυς καὶ Ὁσιομάρτυς

Ἅγιοι Τιμόθεος καὶ Διογένης οἱ Μάρτυρες

Ἅγιος Τερβίλλιος ὁ πρίγκιπας

Ἅγιος Ἀφφίωνος Ἐπίσκοπος Νόβγκοροντ

Ἅγιοι Γεώργιος, Μανουήλ, Θεόδωρος, Γεώργιος καὶ Μιχαὴλ ἀπὸ τὴ Σαμοθράκη

Σύναξη τῆς Παναγίας Ρόδον τὸ Ἀμάραντον στὸ Ἀμύνταιο

 

Συντάκτης

Σχολιάστε

Το email σας δεν θα δημοσιευθεί.Τα απαραίτητα πεδία είναι μαρκαρισμένα *