Τοῦ Λάμπρου Κ. Σκόντζου
Θεολόγου – Καθηγητοῦ
Μιὰ κατηγορία Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας ὀνομάζονται «Ἀποστολικοί». Πρόκειται γιὰ τοὺς μαθητὲς καὶ διαδόχους τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων, οἱ ὁποῖοι παρέλαβαν τὴν ἁγία μας πίστη ἀπὸ αὐτούς. Ἕνας ἀπὸ αὐτούς, ὑπῆρξε ὁ ἅγιος Κλήμης, ὁ Ἱερομάρτυρας καὶ τρίτος Ἐπίσκοπος Ρώμης.
Καταγόταν ἀπὸ τὴ Ρώμη καὶ ἔζησε στὰ τέλη τοῦ 1ου μ. Χ. αἰῶνα καὶ ἔδρασε στὰ χρόνια ποὺ βασίλευσαν οἱ αὐτοκράτορες: Δομετιανὸς (81-96), Νέρβας (96-98) καὶ Τραϊανὸς (98-117). Εἶχε κατὰ τὴν παράδοση βασιλικὴ καταγωγή. Οἱ γονεῖς του ὀνομαζόταν Φαῦστος καὶ Ματθιδία. Χάρις στὴν εὐγενῆ καταγωγή του καὶ τὴν οἰκονομικὴ ἄνεση τῆς οἰκογένειάς του ἔκαμε λαμπρὲς σπουδές. Ἔμαθε τὴν ἑλληνικὴ γλῶσσα, γενόμενος ἔτσι καὶ κοινωνὸς τῆς ἑλληνικῆς παιδείας καὶ φιλοσοφίας. Μάλιστα ἡ πολυμάθειά του καὶ ἡ φιλοσοφική του κατάρτιση εἶναι ἔκδηλη στὰ συγγράμματά του.
Δὲ γνωρίζουμε λεπτομέρειες ἀπὸ τὴν νεανική του ζωή. Μᾶς διασώθηκε μόνο τὸ τραγικὸ γεγονός, ἑνὸς ναυαγίου, ὅπου ὁ Κλήμης διασώθηκε θαυματουργικά. Μετὰ ἀπὸ αὐτὸ γνωρίστηκε μὲ Χριστιανοὺς τῆς Ρώμης, κατηχήθηκε καὶ βαπτίστηκε Χριστιανός. Ἀναδείχτηκε δὲ σημαῖνον μέλος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρώμης, ὁ ὁποῖος κήρυσσε μὲ παρρησία καὶ σοφία τὶς ἀρχὲς καὶ τὶς διδασκαλίες τῆς νέας πίστης.
Τὸ 91 μ. Χ., μὲ τὴν ἀπαίτηση τῶν ρωμαίων Χριστιανῶν, ἀναδείχτηκε τρίτος ἐπίσκοπος τῆς Ρώμης. Γιὰ τὴν ἱστορία ἀναφέρουμε πὼς πρῶτος ἐπίσκοπος ἀναφέρεται ὁ Λίνος καὶ δεύτερος ὁ Ἀνέγκλητος. Ἀποδείχτηκε δὲ ὡς ἕνας ἀπὸ τοὺς σπουδαιότερους ἐπισκόπους τῆς ἀρχαίας Ἐκκλησίας, τὸν ὁποῖο διέκρινε τὸ ἦθος του, ἡ βαθιὰ πίστη του στὸ Χριστό, οἱ πολλὲς ἀρετές, ὁ ζῆλος του γιὰ τὴ διάδοση τοῦ Εὐαγγελίου καὶ ἡ δυναμικὴ ἀντιμετώπιση τῶν προβλημάτων. Ἐπὶ τῶν ἡμερῶν του εἶχε μεταστραφεῖ μεγάλο πλῆθος εἰδωλολατρῶν καὶ ἡ Ἐκκλησία τῆς Ρώμης εἶχε γίνει ἡ πολυπληθέστερη Ἐκκλησία.
Εἶχε πληροφορηθεῖ ὅτι ἡ Ἐκκλησία τῆς Κορίνθου ταλανίζονταν ἀπὸ ἔριδες. Γι’ αὐτὸ ἀπέστειλε μιὰ σημαντικὴ ἐπιστολή, μὲ τὴν ὁποία συνιστᾶ στοὺς Κορινθίους ὁμόνοια καὶ ἀγάπη. Ἡ ἐπιστολὴ αὐτή μας ἔχει διασωθεῖ καὶ συγκαταλέγεται στὰ συγγράμματα τῶν Ἀποστολικῶν Πατέρων. Τὴ χαρακτηρίζει ἡ δυναμικότητα καὶ ἡ ἀποφασιστικότητα τοῦ Κλήμη νὰ εἰρηνεύσει ἡ Ἐκκλησία. Τὴ χαρακτηρίζει ἐπίσης ἡ βαθιὰ γνώση τῶν Ἁγίων Γραφῶν καὶ τῆς ἀποστολικῆς παραδόσεως.
Ὁ ἅγιος Κλήμης ἔζησε καὶ ἔδρασε στὴν ἐποχὴ τῶν διωγμῶν κατὰ τῆς Ἐκκλησίας, τὸν ὁποῖο εἶχε ἐγείρει τὸ ρωμαϊκὸ κράτος, κατὰ παρότρυνση τῶν εἰδωλολατρικῶν ἱερατείων. Ἡ νέα πίστη, μὲ τὴν πνευματικὴ καὶ κρυστάλλινη πίστη στὸν ἕναν Θεὸ ἀπειλοῦσε σοβαρὰ τὴν ἀπόλυτα παρηκμασμένη ἀρχαία εἰδωλολατρικὴ θρησκεία, ἡ ὁποία ἀποτελοῦσε καὶ τὴν ἐπίσημη κρατικὴ θρησκεία. Ἐπίσης ἡ κοινωνικὴ διδασκαλία τοῦ Χριστιανισμοῦ ἀπειλοῦσε σοβαρὰ τὴν κοινωνικὴ δομὴ τοῦ ἀπάνθρωπου ρωμαϊκοῦ κράτους. Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ Χριστιανισμὸς εἶχε κηρυχτεῖ παράνομη θρησκεία καὶ οἱ χριστιανοὶ διώκονταν ἀπηνῶς.
Ἡ Ἐκκλησία τῆς Ρώμης ὑπέφερε περισσότερο ἀπὸ τὶς ἄλλες Ἐκκλησίες, παροικῶντας κοντὰ στὴν ἐξουσία. Ἐπὶ τῶν ἡμερῶν τοῦ ἁγίου Κλήμη βρισκόταν σὲ ἐξέλιξη φοβερὸς διωγμός. Οἱ εἰδωλολάτρες βλέποντας τὴν μεγάλη στροφὴ τοῦ πλήθους στὴ νέα πίστη, ἐξ αἰτίας τῆς δράσεως τοῦ ἁγίου ἐπισκόπου, θορυβήθηκαν καὶ στράφηκαν ἐναντίον, νὰ τοῦ κλείσουν τὸ στόμα. Ὁ ρωμαῖος ἀξιωματοῦχος Πούπλιος, ἐπὶ Τραϊανοῦ, πλήρωσε καὶ προκάλεσε στάση στὸ λαό, ρίχνοντας τὴν εὐθύνη δῆθεν στοὺς Χριστιανοὺς καὶ ἰδιαιτέρως στὸν Κλήμη. Ἔβαλε ψευδολόγους, οἱ ὁποῖοι διέδιδαν ὅτι ὁ ἅγιος ἐπίσκοπος ἔβριζε τοὺς «θεοὺς» τῆς αὐτοκρατορίας καὶ βεβήλωνε τοὺς ναούς τους, καὶ ἄλλους δῆθεν Χριστιανούς, οἱ ὁποῖοι τάχα ὑπεράσπιζαν τὸν Κλήμη. Μὲ τὴν κατηγορία τῆς στάσης τὸ συνέλαβαν καὶ τὸν ὁδήγησαν στὸν αὐτοκράτορα γιὰ ἀπολογία. Προσπάθησαν νὰ τὸν πείσουν νὰ ἀρνηθεῖ τὸ Χριστό, ἀλλὰ μάταια κοπίαζαν. Τότε ὁ Τραϊανὸς ὑπέγραψε διάταγμα ἐξορίας του καὶ καταναγκαστικὰ ἔργα σὲ μιὰ ἔρημη περιοχὴ τῆς Χερσώνας, στὸν Εὔξεινο Πόντο. Ἐκεῖ, μαζὶ μὲ χιλιάδες ἄλλους Χριστιανούς, τὸν ὑποχρέωσαν νὰ ἐργάζεται, κάτω ἀπὸ ἄθλιες συνθῆκες, κόβοντας μάρμαρα, ποὺ προορίζονταν γιὰ τὴν κατασκευὴ εἰδωλολατρικῶν ναῶν! Ἡ παρουσία τοῦ ἁγίου Κλήμη παρηγόρησε καὶ ἐνθάρρυνε τοὺς ἐκεῖ καταδικασμένους Χριστιανούς. Κατάκοποι, νηστικοὶ καὶ διψασμένοι ὑπέμειναν τοὺς κόπους καὶ τὰ μαρτύρια καὶ δοξολογοῦσαν τὸν ἀληθινὸ Θεὸ γιὰ τὴν τιμὴ ποὺ τοὺς ἔκανε νὰ δεινοπαθοῦν γιὰ τὴν πίστη τους σ’ Αὐτόν.
Ὕστερα ἀπὸ θερμὴ προσευχὴ τοῦ ἁγίου ἐπισκόπου ἀνέβλυσε νερὸ στὸν τόπο τοῦ μαρτυρίου νὰ ξεδιψοῦν οἱ Μάρτυρες! Ἔκαμε κι ἄλλα θαύματα, τὰ ὁποῖα στερέωναν ἀκόμη περισσότερο τὴν πίστη τῶν δεινοπαθούντων Χριστιανῶν καὶ μετέστρεφαν πολλοὺς εἰδωλολάτρες δημίους τους στὴ νέα πίστη. Μαζὶ τοὺς εἶχαν μεταστραφεῖ καὶ πολλοὶ κάτοικοι τῆς περιοχῆς.
Αὐτὸ ἐξαγρίωσε περισσότερο τοὺς φανατικοὺς εἰδωλολάτρες, οἱ ὁποῖοι ξέσπασαν στὸν ἡλικιωμένο, ἄρρωστο καὶ ἐξαντλημένο Κλήμη. Κάποιος ἀπεσταλμένος τοῦ αὐτοκράτορα, ὀνόματι Ἀφειδιανός, φανατικὸς καὶ αὐτὸς εἰδωλολάτρης, δίωκε μὲ μανία τοὺς Χριστιανοὺς τῆς Χερσῶνος, ἅρπαξε τὸν Κλήμη καὶ τὸν ὑπέβαλε σὲ φοβερὰ βασανιστήρια. Στὸ τέλος του ἔδεσε ἕνα σχοινὶ στὸ λαιμό, τοῦ κρέμασε μιὰ ἄγκυρα καὶ τὸν ἔριξε στὴ θάλασσα, νὰ πνιγεῖ καὶ νὰ καταποντισθεῖ τὸ σῶμα του, ὥστε νὰ μὴν τὸ βροῦν οἱ Χριστιανοί. Ἔτσι καὶ ἔγινε. Οἱ πιστοὶ μαθητές του Κορνήλιος καὶ Φοῖβος θρηνοῦσαν στὴν παραλία, ὥσπου ἔγινε τὸ μεγάλο θαῦμα. Ἡ θάλασσα ἔβγαλε στὴν ξηρὰ τὸ τίμιο λείψανο, τὸ ὁποῖο ἐκεῖνοι ἔθαψαν μὲ τιμές. Ἡ μνήμη του ἑορτάζεται στὶς 24 Νοεμβρίου.
Εἶναι ἀνάγκη νὰ ἐπισημάνουμε πὼς στὸ ὄνομα τοῦ ἁγίου Κλήμη ἐμφανίστηκαν τὸν μεσαίωνα στὴ Δύση ὁρισμένα πλαστὰ συγγράμματα, τὸ λεγόμενα «Ψευδοκλημέντια». Τὰ εἶχαν χαλκεύσει οἱ αἱρετικοὶ παπικοί, προκειμένου νὰ στηρίξουν τὴν ἀνιστόρητη καὶ ψευδῆ θεωρία τους, περὶ τοῦ δῆθεν «πρωτείου» τοῦ Πάπα ἐφ’ ὅλης τῆς Ἐκκλησίας, ὡς δῆθεν «διαδόχου του ἀποστόλου Πέτρου»! Φυσικά, τόσο γιὰ τὴν Ἐκκλησία μας, ὅσο καὶ γιὰ τὴν ἐπιστήμη, εἶναι δόλιες πλαστογραφίες τοῦ παπισμοῦ, οἱ ὁποῖες, παρ’ ὅλα αὐτὰ ἔχουν δυστυχῶς ἀκόμα ἰσχὺ καὶ ἐγκυρότητα γιὰ τοὺς παπικούς!
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος γ’. Τὴν ὡραιότητα.
Tῆς θείας γνώσεως εὔσημοι σάλπιγγες καὶ τῶν τῆς πίστεως θεσμῶν ἐκφάντωρες ἱερομάρτυρες Χριστοῦ ἐδείχθητε τοῖς ἐν κόσμῳ, Κλήμη παναοίδιμε, τῆς ζωῆς κλῆμα εὔκαρπον καὶ Πέτρε θεόσοφε, εὐσεβῶν πέτρα ἄρρηκτε· διὸ ὡς τῶν ἀρρήτων ἐπόπται, ῥύσασθαι πάσης ἡμᾶς βλάβης.
Κοντάκιον
Ἦχος δ’. Ἐπεφάνης σήμερον.
Ἐκκλησίας ἄσειστοι, καὶ θεῖοι πύργοι, εὐσεβείας ἔνθεοι, στῦλοι ὡς ὄντες κραταιοί, Κλήμη σὺν Πέτρω πανεύφημοι, ὑμῶν πρεσβείαις, φρουρεῖτε τοὺς ἅπαντας.
ΤΟ ΣΥΝΑΞΑΡΙ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ
24 Νοεμβρίου 2025 ἑορτάζουν:
Ἅγιος Κλήμης Ἱερομάρτυρας, ἐπίσκοπος Ρώμης
Ἅγιος Πέτρος Ἱερομάρτυρας Ἀρχιεπίσκοπος Ἀλεξανδρείας
Ἅγιος Ἐρμογένης ἐπίσκοπος Ἀκραγαντίνων
Ὅσιος Μάλχος
Ὅσιος Καρίων
Ἅγιοι Φιλούμενος καὶ Χριστόφορος
Ἅγιος Εὐγένιος
Ἅγιοι Προκόπιος καὶ Χριστόφορος
Ἅγιος Ἀλέξανδρος
Ὅσιος Γρηγόριος
Ἅγιος Χρυσόγονος
Ὅσιος Μᾶρκος ὁ Τριγλινός
Ἅγιος Θεόδωρος ποὺ μαρτύρησε στὴν Ἀντιόχεια
Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ὁσιομάρτυρας ἀπὸ τὴν Βέροια
Ἅγιος Μερκούριος «ὁ ἐν Σμολένσκῃ»
Ὅσιος Μερκούριος ὁ νηστευτής