Χάραξ κύκλῳ σου, καὶ μετὰ ζωῆς τέλος,
Ἡ ζῶσα, Γρηγόριε, τοῦ Θεοῦ χάρις.
Εἰκάδι Γρηγόριος κεκλήσκετο εἰς πόλον εὐρύν.
Ὁ Ὅσιος Γρηγόριος ἔζησε τὸν 9ο αἰῶνα μ.Χ. καὶ καταγόταν ἀπὸ τὴν Εἰρηνόπολη τῆς Δεκαπόλεως. Τὴ χριστιανικὴ ἀνατροφή του ὄφειλε πρῶτα στὴ μητέρα του Μαρία, ἡ ὁποία, μὲ τὴ ζωντανή της πίστη στὸ Χριστό, ἀνέθρεψε τὸ γιό της σύμφωνα μὲ τὶς ἐπιταγὲς τοῦ Εὐαγγελίου.
Ὁ Γρηγόριος ἔγινε μοναχὸς καὶ ἀγωνιζόταν ἔντονα γιὰ ἠθικὴ τελειοποίηση. Ἐκεῖνο ποὺ ἰδιαίτερα τὸν διέκρινε, ἦταν ἡ καλλιέργεια τῆς ἐγκράτειας στὸν ἑαυτό του. Τὴ θεωροῦσε ἀπαραίτητη γιὰ τὴν καθαρότητα τοῦ νοῦ καὶ τὴν ἠθικὴ κυριαρχία στὴ σάρκα. Καὶ σὲ ὅσους τὸν ρωτοῦσαν γιατί δίνει ἰδιαίτερη βαρύτητα σ’ αὐτὴ τὴν ἀρετή, ἀπαντοῦσε μὲ τὸν αἰώνιο λόγο τῆς Ἁγίας Γραφῆς: «Πᾷς ὁ ἀγωνιζόμενος πάντα ἐγκρατεύεται, ἐκεῖνοι μὲν οὖν ἵνα φθαρτὸν στέφανον λάβωσιν, ἡμεῖς δὲ ἄφθαρτον» (Α’ πρὸς Κορινθίους, θ’ 25). Καθένας, δηλαδή, ποὺ ἀγωνίζεται, ἐγκρατεύεται σὲ ὅλα, ἀκόμα καὶ στὴν τροφὴ καὶ στὸ ποτό. Καὶ ἐκεῖνοι μέν, οἱ ἀθλητὲς τοῦ κόσμου, ἀγωνίζονται καὶ ἐγκρατεύονται γιὰ νὰ πάρουν στεφάνι ποὺ φθείρεται. Ἐμεῖς ὅμως, οἱ ἀθλητὲς τοῦ Χριστοῦ, ἀγωνιζόμαστε γιὰ ἄφθαρτο στεφάνι.
Ὁ Γρηγόριος ὅμως δὲν ἀρκέσθηκε μόνο στὴ μοναχικὴ ζωή. Μετεῖχε ἀπὸ κοντὰ στοὺς σκληροὺς ἀγῶνες κατὰ τῶν εἰκονομάχων βασιλέων. Ἔκανε πολλὰ ταξίδια καὶ τελικὰ ἐγκαταστάθηκε στὴ Θεσσαλονίκη, στὴ Μονὴ τοῦ Ἁγίου Μηνά. Ἐπιδόθηκε σὲ συγγραφὲς καὶ πέθανε ἀπὸ βαριὰ ἀρρώστια στὴν Κωνσταντινούπολη τὸ 816 μ.Χ.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Λυχνία ὡς δίπυρσος τῶν θεϊκῶν δωρεῶν, ἀκτῖσι τῆς χάριτος φωταγωγοῦσιν ἡμᾶς πατέρες οἱ ἔνθεοι, Πρόκλος τοῦ Βυζαντίου, ὁ σοφὸς ποιμενάρχης, Γρηγόριος ὁ θεόφρων, Δεκαπόλεως γόνος· διὸ μετὰ προθυμίας τούτοις προσέλθωμεν.
Έτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’.
Ὁ Θεὸς τῶν Πατέρων ἡμῶν, ὁ ποιῶν ἀεὶ μεθ᾽ ἡμῶν, κατὰ τὴν σὴν ἐπιείκειαν, μὴ ἀποστήσῃς τὸ ἔλεός σου ἀφ᾽ ἡμῶν, ἀλλὰ ταῖς αὐτῶν ἱκεσίαις, ἐν εἰρήνῃ κυβέρνησον τὴν ζωὴν ἡμῶν.
ΤΟ ΣΥΝΑΞΑΡΙ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ
20 Νοεμβρίου 2025 ἑορτάζουν:
Προεόρτια Εἰσοδίων Ὑπεραγίας Θεοτόκου
Ὅσιος Γρηγόριος ὁ Δεκαπολίτης
Ἅγιος Πρόκλος ἀρχιεπίσκοπος Κωνσταντινούπολης
Ἅγιος Δάσιος ποὺ μαρτύρησε στὸ Δορύστολο
Ἅγιοι Νιρσὰς ὁ Ἐπίσκοπος καὶ Ἰωσὴφ ὁ μαθητής του καὶ Ἐπίσκοπος
Ἅγιοι Ἰσάκιος, Ἰωάννης, Σαβώριος, Ὠνάμ, Παππίας καὶ Ἰσαάκιος
Ἅγιοι Γεϊθαζὲτ ὁ εὐνοῦχος, Σασάνης, Νοηλμάρης καὶ Ζαρουαντίνης
Ἀγίες παρθένες Θέκλα, Βαουθά, Δενάχις, Τεντούς, Μάμα, Μαλοχία, Ἄννα, Νάνα, Ἄστη καὶ Μαλάχ
Ἅγιοι Εὐστάθιος, Θεσπέσιος καὶ Ἀνατόλιος
Ἅγιος Θεόκτιστος ὁ Ὁμολογητής
Ἅγιος Σωζόμενος ὁ θαυματουργός
Ὅσιος Ἰωάννης
Ἅγιος Edmund ὁ μάρτυρας
Ἅγιος Βάσσος καὶ οἱ μαζὶ μ’ αὐτὸν μαρτυρήσαντες Τεσσεράκοντα Δυὸ Μάρτυρες στὴν Ἡράκλεια τῆς Θράκης.