Πρέπει νὰ γνωρίζουμε πὼς ἡ ἀγάπη δὲν εἶναι κάτι τὸ προαιρετικό. Εἶναι ὑποχρέωση. Ὀφείλεις ν’ ἀγαπᾶς τὸν ἀδελφό σου, τόσο γιατί ἔχεις πνευματικὴ συγγένεια μ’ αὐτόν, ὅσο καὶ γιατί εἶστε μέλος ὁ ἕνας τοῦ ἄλλου. Ἂν λείψει ἡ ἀγάπη, ἔρχεται ἡ καταστροφή.
Ὀφείλεις, ὅμως, ν’ ἀγαπᾶς τὸν ἀδελφό σου καὶ γιὰ ἕναν ἄλλο λόγο: Γιατί ἔχεις κέρδος καὶ ὠφέλεια, ἀφοῦ μὲ τὴν ἀγάπη τηρεῖς ὅλο τὸν νόμο τοῦ Θεοῦ. Ἔτσι ὁ ἀδελφός, ποὺ ἀγαπᾶς, γίνεται εὐεργέτης σου. Καὶ πράγματι, «τὸ μὴ μοιχεύσεις, μὴ φονεύσεις, μὴν κλέψεις, μὴν ἐπιθυμήσεις καὶ ὅλες γενικὰ οἱ ἐντολὲς συνοψίζονται σὲ τούτη τὴ μία, τὸ ν’ ἀγαπήσεις τον πλησίον σου σὰν τὸν ἑαυτό σου» (Ρώμ. 13:9).
Καὶ ὁ ἴδιος ὁ Χριστὸς βεβαίωσε, ὅτι ὅλος ὁ νόμος καὶ ἡ διδασκαλία τῶν προφητῶν συνοψίζονται στὴν ἀγάπη (Μάτθ. 22:40). Καὶ κοίτα πόσο ψηλὰ τὴν ἔβαλε: Καθόρισε δυὸ ἐντολὲς ἀγάπης καὶ τὰ ὅρια τῆς καθεμιᾶς. Ἡ πρώτη, εἶπε, εἶναι το ν’ ἀγαπᾶς τὸν Κύριο, τὸν Θεό σου· καὶ ἡ δεύτερη, τὸ ἴδιο σπουδαῖα, εἶναι το ν’ ἀγαπᾶς τον πλησίον σου ὅπως τὸν ἑαυτό σου (Μάτθ. 22:37-39).
Τί μπορεῖ νὰ φτάσει τὴ φιλανθρωπία καὶ τὴν καλοσύνη τοῦ Χριστοῦ! Τὴν ἀγάπη σ’ Αὐτόν, μολονότι εἴμαστε ἀνυπολόγιστα κατώτεροί Του, τὴν ἐξισώνει μὲ τὴν ἀγάπη στὸν συνάνθρωπό μας. Γι’ αὐτὸ καὶ τὰ ὅρια τῶν δυὸ αὐτῶν ἐντολῶν ἀγάπης σχεδὸν ταυτίζονται.
Γιὰ τὴν πρώτη, στὸν Θεό, εἶπε «μ’ ὅλη τὴν καρδιά σου καὶ μ’ ὅλη τὴν ψυχή σου» (Μάτθ. 22:37)· καὶ γιὰ τὴ δεύτερη, στὸν πλησίον, εἶπε «ὅπως τὸν ἑαυτό σου» (Μάτθ. 22:39). Καὶ εἶναι αὐτονόητο, ὅτι χωρὶς τὴ δεύτερη δὲν ὠφελεῖ καθόλου ἡ πρώτη. Ἄλλωστε, ὅπως λέει ὁ εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης, «ἂν κάποιος πεῖ πὼς ἀγαπάει τὸν Θεό, μισεῖ ὅμως τὸν ἀδελφό του, εἶναι ψεύτης. Ὅποιος ἀγαπάει τὸν Θεό, πρέπει ν’ ἀγαπάει καὶ τὸν ἀδελφὸ τοῦ» (Α’ Ἰω. 4:20-21).
Ὅποιος ἔχει ἀγάπη, δὲν κάνει κακὸ στὸν πλησίον. Ἀφοῦ ἡ ἀγάπη εἶναι ἡ ἐκπλήρωση ὅλων τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ, ἔχει δύο πλεονεκτήματα, τὴν ἀποφυγὴ τοῦ κακοῦ ἀπὸ τὴ μιὰ καὶ τὴν ἐπιτέλεση τοῦ καλοῦ ἀπὸ τὴν ἄλλη. Καὶ ἐκπλήρωση ὅλων τῶν ἐντολῶν ὀνομάζεται, ὄχι μόνο γιατί ἀποτελεῖ σύνοψη ὅλων τῶν χριστιανικῶν καθηκόντων μας, ἀλλὰ καὶ γιατί κάνει εὔκολη τὴν ἐκπλήρωσή τους.
Ἡ ἀγάπη ἀποτελεῖ χρέος, ποὺ μένει πάντα ἀνεξόφλητο. Ὅσο ἐργαζόμαστε γιὰ τὴν ἀπόδοσή του, τόσο αὐτὸ αὐξάνεται. Ὅταν πρόκειται γιὰ ὀφειλὲς χρημάτων, θαυμάζουμε ὅσους δὲν ἔχουν χρέη, ἐνῷ, ὅταν πρόκειται γιὰ τὴν ὀφειλὴ τῆς ἀγάπης, καλοτυχίζουμε ἐκείνους ποὺ χρωστᾶνε πολλά.
Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ ἀπόστολος Παῦλος γράφει: «Μὴν ἀφήνετε κανένα χρέος σὲ κανέναν, ἐκτὸς βέβαια ἀπὸ τὴν ἀγάπη, ποὺ τὴν ὀφείλετε πάντοτε ὁ ἕνας στὸν ἄλλο» (Ρώμ. 13:8). Θέλει μ’ αὐτὰ τὰ λόγια νὰ μᾶς διδάξει, ὅτι τὸ χρέος τῆς ἀγάπης πρέπει πάντα νὰ τὸ ἐξοφλοῦμε καὶ συνάμα νὰ τὸ ὀφείλουμε.
Ποτὲ μάλιστα νὰ μὴν πάψουμε νὰ τὸ ὀφείλουμε, ὅσο βρισκόμαστε σὲ τούτη τὴ ζωή. Γιατί ὅσο βαρὺ καὶ ἀβάσταχτο εἶναι το νὰ χρωστάει κανεὶς χρήματα, ἄλλο τόσο ἀξιοκατάκριτο εἶναι το νὰ μὴ χρωστάει ἀγάπη.
Ἡ ἀγάπη εἶναι ἕνα χρέος ποὺ παραμένει, ὅπως εἶπα, πάντα ἀνεξόφλητο. Γιατί αὐτὸ τὸ χρέος εἶναι ποὺ περισσότερο ἀπ’ ὁτιδήποτε ἄλλο συγκροτεῖ τὴ ζωή μας καὶ μᾶς συνδέει στενότερα.
Ἀπὸ τὸ βιβλίο: «ΘΕΜΑΤΑ ΖΩΗΣ Α’», Ὁμιλίες τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, Ἔκδοση τέταρτη, Ἱερὰ Μονὴ Παρακλήτου, Ὠρωπὸς Ἀττικῆς 2013