Τοῦ Λάμπρου Κ. Σκόντζου
Θεολόγου – Καθηγητοῦ
Ἡ ὀρθόδοξη θεολογία μας δὲν εἶναι θεωρητικὸ σχῆμα καὶ δὲν ὑπάρχει γιὰ νὰ ἱκανοποιεῖ τὴ διάνοιά μας, ἀλλὰ εἶναι βίωμα, τρόπος ζωῆς, μέθεξη τῆς Θεότητας καὶ κατὰ χάριν θέωση.
Αὐτὴ εἶναι καὶ ἡ εἰδοποιὸς διαφορά της μὲ τὴ δυτικὴ καὶ γενικὰ τὴ θεολογία τῶν αἱρετικῶν, ἡ ὁποία ἱκανοποιεῖ διανοητικὰ σχήματα, δίνει τὴν ψευδαίσθηση τῆς δῆθεν πληρότητας τῆς ἀλήθειας καὶ γι’ αὐτὸ ὁδηγεῖ ἀπὸ κακοδοξία σὲ κακοδοξία καὶ ἀπὸ αἵρεση σὲ αἵρεση. Ἀντίθετα ἡ προσέγγιση τῆς θεολογίας τῆς Ἐκκλησίας μας ὡς ἐκκλησιαστικὸ βίωμα, ὡς κατὰ φύσιν τρόπο ὑπάρξεως, δὲ διδάσκει ἁπλᾶ τὴν ἀλήθεια, ἀλλὰ τὴν μεταποιεῖ σὲ μεταμόρφωση τῶν πιστῶν, μέχρι τοῦ σημείου νὰ ἔχουν θεοπτία, ζωντανὴ αἴσθηση τῶν ἀκτίστων ἐνεργειῶν τοῦ Θεοῦ στὴν καθημερινή τους ζωή. Τὸ γεγονὸς αὐτὸ τὸ βίωσαν οἱ ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας μας.
Ἕνας ἀπὸ αὐτοὺς ποὺ ἀξιώθηκε νὰ δεῖ τὸ ἄκτιστο φῶς τοῦ Θεοῦ μὲ τὰ σωματικά του μάτια, εἶναι καὶ ὁ ἅγιος Συμεῶν ὁ Νέος Θεολόγος, ἕνας ἀπὸ τοὺς μεγαλυτέρους Πατέρες καὶ Θεολόγους τῆς Ἐκκλησίας μας. Γεννήθηκε τὸ 957 στὴ μικρασιατικὴ πόλη Γαλάτεια τῆς Παφλαγονίας καὶ τὸ βαπτιστικό του ὄνομα ἦταν Γεώργιος. Οἱ εὐγενεῖς γονεῖς του φρόντισαν νὰ τοῦ δώσουν σοβαρὴ παιδεία, διότι τὸν προόριζαν γιὰ ὑψηλὰ κρατικὰ ἀξιώματα. Σὲ ἡλικία ἕξι χρονῶν τὸν ἔστειλαν στὴν Κωνσταντινούπολη νὰ σπουδάσει. Ἀναδεικνύεται σύντομα μιὰ σημαίνουσα προσωπικότητα τῆς Βασιλεύουσας. Μὲ τὴ βοήθεια ἑνὸς θείου τοῦ εὐγενοῦς ὁρίζεται ὡς σπαθαροκουβιλάριος, μὲ τὴ δυνατότητα νὰ ἀναχθεῖ συγκλητικός. Ἀσκεῖ τὰ καθήκοντά του μὲ ἐπιτυχία, ἀλλὰ καὶ ταπείνωση. Δὲν τὸν συνεπαίρνει ἡ λαμπρότητα τῆς κοσμικῆς ἐξουσίας καὶ δὲ σκόπευε νὰ περάσει ὅλη του τὴ ζωὴ ἀνάμεσα στοὺς μωροφιλόδοξους εὐγενεῖς τῆς ἐξουσίας.
Ἡ γνωριμία του καὶ ἡ πνευματικὴ σχέση τοῦ μὲ τὸν στουδίτη ἅγιο Συμεῶν τὸν Εὐλαβῆ, τοῦ ἀλλάζει τὴ ζωή. Μετὰ τὸ θάνατο τοῦ Νικηφόρου Φωκὰ τὸ 969, ἐγκαταλείπει τὴ θέση του καὶ ἀποσύρεται στὴν ὀνομαστὴ Μονὴ γιὰ νὰ ζήσει κοντὰ στὸν πνευματικό του. Ἐκεῖνος δὲ συμφωνεῖ, διότι ἦταν μόνο 14 ἐτῶν, καὶ τὸν συμβουλεύει νὰ γυρίσει ξανὰ στὴ θέση του.
Σὲ ἡλικία 20 ἐτῶν δέχτηκε μιὰ ἰδιαίτερη εὐλογία ἀπὸ τὸ Θεό. Μιὰ νύχτα ἐνῷ προσευχόταν θερμά, γέμισε τὸ δωμάτιό του ἀπὸ ἕνα ἐκτυφλωτικὸ καὶ ἀνεξήγητο φῶς. Ὁ Συμεῶν ἔπεσε σὲ ἔκσταση καὶ εἶχε τὴν αἴσθηση ὅτι εἶχε ἀνυψωθεῖ στὸν οὐρανό. Μιὰ ἀνεξήγητη χαρὰ γέμισε τὴν ψυχή του γιὰ τὴ θεία ὀπτασία. Ἔτρεξε ἀμέσως στὸν πνευματικό του στὸν ὁποῖο διηγήθηκε τὴν ὀπτασία καὶ τὸν παρακάλεσε νὰ τὸν δεχτεῖ κοντά του. Ἐκεῖνος καὶ πάλι ἀρνήθηκε, προφανῶς, ἀπὸ θεία ἔμπνευση γιὰ νὰ σμιλευτεῖ ἀκόμα ἡ θέληση τοῦ μαθητῆ του.
Σὲ ἡλικία 26 ἐτῶν ἐπαναλήφτηκε ἡ θαυμαστὴ ὀπτασία. Ἐκεῖνο τὸν καιρό του εἶχε ἀνατεθεῖ μιὰ ὑπηρεσιακὴ ἀποστολὴ στὴν πατρίδα του. Πρὶν ἀναχωρήσει ἀνακοίνωσε στὸν πνευματικό του καὶ τὴ νέα ὀπτασία. Ἐκεῖνος τοῦ ἀποκάλυψε ὅτι ἦταν σὲ ἡλικία ποὺ μποροῦσε νὰ γίνει μοναχός. Ἡ χαρά του ὑπῆρξε ἀπρόσμενη. Πραγματοποίησε τὸ ταξίδι του καὶ μὲ τὴν εὐκαιρία, ἀνακοίνωσε στοὺς γονεῖς του τὴν πρόθεσή του νὰ ἀκολουθήσει τὸ μοναχικὸ βίο. Ἐκεῖνοι ἀντέδρασαν βίαια καὶ προσπάθησαν νὰ τὸν μεταπείσουν, διότι ἔβλεπαν τὴ λαμπρὴ καριέρα ποὺ ἁπλωνόταν μπροστά του. Ἐκεῖνος παραμένει ἀμετάπειστος. Ἀποσύρθηκε στὴ Μονή του Στουδίου, ὅπου ἐκάρη μοναχὸς καὶ ἔλαβε τὸ μοναχικὸ ὄνομα τοῦ πνευματικοῦ του, Συμεῶν.
Ἀλλὰ δὲν ἄργησαν οἱ πειρασμοί. Ἡ ὑπακοή του στὸν πνευματικὸ τοῦ κίνησε τὸ φθόνο των συμμοναστών του, διότι ἔπρεπε νὰ ὑπακούει μόνο στὸ ἡγούμενο Πέτρο. Γι’ αὐτὸ ἀναγκάστηκε νὰ φύγει. Τότε ἦταν ποὺ εἶδε καὶ τρίτη κατὰ σειρὰν θεία ὀπτασία. Ἐγκαταστάθηκε στὴν παρακείμενη Μονὴ τοῦ Ἁγίου Μάμαντα τοῦ Ξηροκέρκου, ὅπου ἡγούμενος ἦταν ὁ εὐλαβὴς Ἀντώνιος. Ἦρθε ὁ πατέρας του μὲ ἀρκετοὺς συγκλητικοὺς γιὰ νὰ τὸν μεταπείσουν νὰ γυρίσει στὸν κόσμο. Ἐκεῖνος ἀρνεῖται καὶ πάλι, ἐνῷ ταυτόχρονα βλέπει καὶ τέταρτη θεία ὀπτασία. Ἦταν 29 ἐτῶν, ὅπου ὁ ἡγούμενος κοιμήθηκε.
Ὕστερα ἀπὸ ἀπαίτηση τῆς ἀδελφότητας τῆς Μονῆς καὶ τὴ σύμφωνη γνώμη τοῦ Πατριάρχη Νικολάου Β’ του Χρυσοβέργη, ἐκλέχτηκε ἡγούμενος τῆς Μονῆς. Κατὰ τὴ διάρκεια τῆς χειροτονίας του σὲ πρεσβύτερο εἶδε καὶ πέμπτη θεία ὀπτασία.
Ὡς ἡγούμενος τῆς Μονῆς τοῦ Ἁγίου Μάμαντα ὁ Συμεῶν κλήθηκε νὰ ἀντιμετωπίσει πολλὰ προβλήματα, ἀπὸ οἰκοδομικὲς ἐργασίες τῆς Μονῆς ὡς καὶ αὐτὴ τὴν πνευματικὴ καλλιέργεια τῆς ἀδελφότητας. Ὡς νηπτικὸς μοναχὸς καὶ μυστικὸς θεολόγος ὁμιλοῦσε γιὰ «θεῖο ἔρωτα» καὶ γιὰ ἔλλαμψη τοῦ «θείου φωτός». Οἱ μοναχοὶ ἐπειδὴ δὲν τὸν καταλάβαιναν τὸν θεώρησαν αἱρετικὸ καὶ τοῦ κήρυξαν τὸν πόλεμο. Μερικοὶ κατέφυγαν στὸν Πατριάρχη γιὰ νὰ καθαιρεθεῖ. Ἐκεῖνος τὸν κήρυξε ἀθῶο. Παρέμεινε στὴ θέση τοῦ ἡγουμένου γιὰ 25 χρόνια. Τὸ 1013, σὲ ἡλικία 57 ἐτῶν, ἀφοῦ παρέδωσε τὴν ἠγουμενία στὸν μαθητή του Ἀρσένιο ἀποσύρθηκε σὲ κοντινὸ ἡσυχαστήριο καὶ ἐπιδόθηκε στὴν ἄσκηση καὶ τὸ συγγραφικὸ ἔργο. Ὅμως ὁ μητροπολίτης Νικομήδειας Στέφανος κατόρθωσε νὰ πείσει τὸν Πατριάρχη νὰ τὸν στείλει ἐξορία, στὴν περιοχή της Χρυσούπολης, ἐπειδὴ θεωροῦσε τὸν πνευματικό του πατέρα Συμεῶν, ἅγιο. Ἐγκαταστάθηκε σὲ κάποιο ἐρημοκκλήσι τῆς Ἁγίας Μαρίνας, ὅπου κοιμήθηκε εἰρηνικὰ τὸ ἔτος 1037 σὲ ἡλικία 80 ἐτῶν, ἀφοῦ εἶχε προβλέψει τὸν θάνατό του. Ἡ μνήμη του ἑορτάζεται στὶς 12 Οκτωβρίου.
Ὁ ἅγιος Συμεῶν ἔλαβε τὸν τίτλο τοῦ νέου θεολόγου, διότι ἀνήκει στοὺς μεγάλους διδασκάλους τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἀνήκει στοὺς μυστικοὺς θεολόγους, ὁ ὁποῖος καλλιέργησε καὶ βίωσε τὴ μυστικὴ θεολογία, ὡς θεοπτία. Τὰ ἔργα του «Ὕμνοι Θείων Ἐρώτων», «Κατηχήσεις» καὶ «Πρακτικὰ καὶ Θεολογικὰ Κεφάλαια», ἀποτέλεσαν τὴ βάση τῆς μετέπειτα μυστικῆς θεολογίας καὶ τῆς πνευματικῆς ζωῆς τῶν πιστῶν.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.
Θείαν ἔλλαμψιν, Συμεὼν Πάτερ, εἰσδεξάμενος, ἐν τὴ ψυχή σου, φωστὴρ ἐν κόσμῳ ἐδείχθης λαμπρότατος, διασκεδάζων αὐτοῦ τὴν σκοτόμαιναν, καὶ πάντας πείθων ζητείν, ἣν ἀπώλεσαν, χάριν Πνεύματος. Αὐτὸν ἐκτενῶς ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἠμὶν τὸ μέγα ἔλεος.
ΤΟ ΣΥΝΑΞΑΡΙ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ
12 Οκτωβρίου 2025 ἑορτάζουν:
Ἅγιοι Πρόβος, Τάραχος καὶ Ἀνδρόνικος
Μνήμη τῆς Ζ’ Οἰκουμενικῆς Συνόδου
Ὅσιος Συμεῶν ὁ Νέος Θεολόγος
Ἅγιος Ἐπίκτητος ὁ θαυματουργός
Ἁγία Δομνίνη
Ἁγία Ἀναστασία ἡ Παρθένος
Ἅγιοι Ἑβδομήκοντα Μάρτυρες
Ἅγιος Θεόδοτος ἐπίσκοπος Ἐφέσου
Ἁγία Μαλφεθά
Ἁγία Ἀνθία
Ἅγιοι Ἰουβεντίνος καὶ Μάξιμος
Ἅγιος Ἰάσων ἐπίσκοπος Δαμασκοῦ
Ἅγιοι Ἀνδρομάχος καὶ Διόδωρος
Ἅγιος Wilfrid τῆς Ὑόρκης
Σύναξις τῶν ἐν Ἀθήναις Ἁγίων
Ὅσιος Θεοσέβιος ὁ Ἀρσινοΐτης
Ἅγιοι Βαλάντιος, Βαρλαάμ, Βαρνάβας ὁ μοναχός, Βασίλειος ὁ ἐπίσκοπος, Γεώργιος ὁ Βαβατσινιώτης, Γεώργιος ὁ ἐπιτηδειώτης, Γεώργιος ὁ περαχωρίτης, Γεώργιος ὁ Σαλαμάνης, Δημητριανὸς ὁ ἐπίσκοπος, Εἰρηνικός, Ἐλπίδιος, Ἐπαφρόδιτος
Σύναξη τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου της Ἰβηριτίσσης στὴ Μόσχα
Σύναξη τῆς Παναγίας Ἐλευθερώτριας στὴ Σαλαμῖνα
Σύναξη τῶν ἐν Κίῳ Ἁγίων
Ἅγιος Ἠλίας ἐπίσκοπος Γορτύνης
Ἅγιος Ἰωάννης Ἐπίσκοπος Ἀρκαδίας
Σύναξη τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου της Ναυπακτιώτισσας