Εὐστάθιον βοῦς παγγενῆ χαλκοῦς φλέγει,
Καὶ παγγενῆ σὺ τοῦ Θεοῦ σῴζεις Λόγε.
Εἰκάδι Εὐστάθιος γενεῇ ἅμα βοῒ καύθη.
Ὁ Εὐστάθιος ἦταν ἀξιωματικὸς περίβλεπτος στὴ Ρώμη καὶ στὴ χριστιανικὴ πίστη προσῆλθε μὲ θαυμαστὸ τρόπο.
Ὅταν κάποτε κυνηγοῦσε ἕνα ἐλάφι, εἶδε στὰ κερατᾶ του νὰ φέρει σταυρὸ καὶ ἄκουσε μία φωνὴ ποὺ τὸν καλοῦσε στὴν ὀρθὴ πίστη. Ἔτσι πίστεψε καὶ βαπτίστηκε μὲ τὸ ὄνομα Εὐστάθιος ἀπὸ Πλακίδας ποὺ ὀνομαζόταν πρίν, καθὼς ἐπίσης καὶ ἡ γυναῖκα του Τατιανὴ σὲ Θεοπίστη, ἀλλὰ καὶ τὰ δυό τους παιδιὰ Ἀγάπιος καὶ Θεόπιστος.
Ὅταν ὁ αὐτοκράτωρ Τραϊανὸς ἔμαθε ὅτι ἀσπάσθηκε τὸ χριστιανισμό, τοῦ ἀφαίρεσε τὸν ἀνώτερο στρατιωτικὸ βαθμὸ ποὺ εἶχε καὶ τὸν ἐξόρισε μὲ ὅλη του τὴν οἰκογένεια. Κατὰ τὴν πορεία ὅμως, τὸν χώρισαν ἀπὸ τὴ σύζυγο τοῦ Θεοπίστη καὶ τὰ δύο του παιδιά, τὸ Θεόπιστο καὶ τὸν Ἀγάπιο. Τὸ γεγονὸς αὐτό, πίκρανε πολὺ τὸν Εὐστάθιο.
Μετὰ ἀπὸ χρόνια, ὅταν ὁ Τραϊανὸς περιῆλθε σὲ μεγάλη πολεμικὴ δυσχέρεια, θυμήθηκε τὸν ἱκανότατο ἀξιωματικό του Εὐστάθιο. Τὸν ἐπανέφερε λοιπὸν στὴν ὑπηρεσία, καὶ ὁ Εὐστάθιος μὲ τὴ γενναιότητα ἀλλὰ καὶ τὴ στρατηγικὴ ποὺ τὸν διέκρινε συνετέλεσε κατὰ πολὺ στὴν νίκη. Στὸ δρόμο μάλιστα, βρῆκε τὴν οἰκογένεια τοῦ καὶ ἔνοιωσε μεγάλη χαρά.
Ὁ διάδοχος, ὅμως, τοῦ Τραϊανοῦ, Ἀδριανός, ἀπαίτησε ἀπὸ τὸν Εὐστάθιο νὰ παραστεῖ στὶς θυσίες τῶν εἰδωλολατρικῶν θεῶν. Ὁ Εὐστάθιος, βέβαια, ἀρνήθηκε, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ βασανιστεῖ αὐτὸς καὶ ἡ οἰκογένεια του. Ἀλλὰ ἡ ἀγάπη τους στὸ Χριστὸ ἐνδυνάμωνε τὴν ψυχή τους στὰ βασανιστήρια, ἐνθυμούμενοι μάλιστα τοὺς θείους λόγους, ποὺ λένε: «Μακάριος ἀνὴρ ὃς ὑπομένει πειρασμὸν ὅτι δόκιμος γενόμενος λήψεται τὸν στέφανον τῆς ζωῆς, ὃν ἐπηγγείλατο ὁ Κύριος τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτὸν» (Ἐπιστολὴ Ἰακώβου, α’ 12). Πανευτυχής, δηλαδή, εἶναι ὁ ἄνθρωπος ποὺ βαστάει μὲ ὑπομονὴ τὴ δοκιμασία τῶν θλίψεων. Διότι ἔτσι γίνεται σταθερὸς καὶ δοκιμασμένος, γιὰ νὰ πάρει τὸ λαμπρὸ καὶ ἔνδοξο στεφάνι τῆς αἰώνιας ζωῆς, ποὺ ὑποσχέθηκε ὁ Κύριος σ’ αὐτοὺς ποὺ Τὸν ἀγαποῦν.
Τελικά, ὁ Εὐστάθιος μὲ τὴν οἰκογένεια τοῦ πέθαναν μέσα σὲ χάλκινο πυρακτωμένο βόδι (117 μ.Χ.).
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος α’. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Ἀγρευθεῖς οὐρανόθεν πρὸς εὐσέβειαν ἔνδοξε, τὴ τοῦ σοὶ ὀφθέντος δυνάμει, δι’ ἐλάφου Εὐστάθιε, ποικίλους καθυπέστης πειρασμούς, καὶ ἤστραψας ἐν ἄθλοις ἱεροίς, σὺν τὴ θεία σου συμβίω καὶ τοὶς υἱοίς, φαιδρύνων τοὺς βοώντας σοι. Δόξα τῷ σὲ δοξάσαντι Χριστῷ, δόξα τῷ σὲ στεφανώσαντι, δόξα τῷ δείξαντι σὲ ἐν παντί, Ἰὼβ παμμάκαρ δεύτερον.
Κοντάκιον
Ἦχος β’. Τὰ ἄνω ζητῶν.
Τὰ πάθη Χριστοῦ, σαφῶς μιμησάμενος, καὶ τούτου πιών, πιστῶς τὸ ποτήριον, κοινωνὸς Εὐστάθιε, καὶ τῆς δόξης σύγκληρος γέγονας, παρ’ αὐτοῦ τοῦ πάντων Θεοῦ, λαμβάνων ἐξ ὕψους θείαν ἄφεσιν.
ΤΟ ΣΥΝΑΞΑΡΙ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ
20 Σεπτεμβρίου 2025 ἑορτάζουν:
Ἅγιος Εὐστάθιος καὶ ἡ συνοδεία του, Θεοπίστη ἡ σύζυγος του, Ἀγάπιος καὶ Θεόπιστος τὰ παιδιά του
Ἅγιος Ἰλαρίων ὁ νέος ὁσιομάρτυρας, ἀπὸ τὴν Κρήτη
Ἅγιοι Ὑπάτιος ὁ Ἐπίσκοπος καὶ Ἀνδρέας ὁ Πρεσβύτερος, οἱ Ὁμολογητές
Ἅγιοι Μαρτίνος Πάπας Ρώμης καὶ Μάξιμος ὁ ὁμολογητὴς ὁ σοφώτατος
Ἅγιοι Ὁμολογητὲς Εὐπρέπιος, δύο Ἀναστάσιοι καὶ Θεόδωρος οἱ μαθητὲς τοῦ Ἁγίου Μάξιμου
Ἅγιοι Ἀρτεμίδωρος καὶ Θαλός
Ὅσιος Μελέτιος ἐπίσκοπος Κύπρου
Ἅγιοι Ἰωάννης ὁ Αἰγύπτιος καὶ οἱ Τεσσαράκοντα Μάρτυρες
Ὅσιος Ἰωάννης ὁ Ξένος ἐκ Σίβα Πυργιωτίσσης
Ἅγιος Εὐστάθιος ὁ Κατάφλωρος Ἀρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης
Σύναξη τῆς Παναγίας της Βουλκανιώτισσας στὴν Μεσσηνία