Σᾶς ἔχει τύχει νὰ θυμώνετε στὸ δρόμο, ἂν ἀκοῦτε κάποιον νὰ βλασφημεῖ; Ἔχετε νιώσει πίκρα ἂν εἰρωνεύεται κάποιος τὰ Θεῖα; Σᾶς κατακρίνουν γιατί μιλᾶτε συνεχῶς γιὰ τὸ Θεὸ ἢ γιατί ἀντιμετωπίζετε μὲ ἀγάπη τους γύρω σας; Ἀκόμα κι ἂν ἔχετε μὲ τὴ σκέψη σας καταδικάσει ὅσους τὸ ἔπραξαν, ἀλλὰ κι ἂν νιώσατε καταδικασμένοι ἀπὸ τοὺς γύρω σας, σκεφτεῖτε πὼς κανεὶς δὲν εἶναι τέλειος.
Πραγματικά, ὁ φιλεύσπλαχνος Κύριος ἀνύψωσε τὴν ἀνθρωπότητα, ἀπαλλάσσοντάς την ἀπὸ τὴν ἁμαρτία. «Ἐκεῖνος ποὺ πετάει τὸ λιθάρι πρὸς τὰ πάνω, το ρίχνει στὸ κεφάλι τοῦ» (Σόφ. Σείρ. 27:25).
Ἐκεῖνος δηλαδὴ ποὺ πετάει μιὰ πέτρα πρὸς τὰ πάνω, δέχεται τελικὰ δυνατὸ χτύπημα στὸ κεφάλι του, γιατί ἡ πέτρα δὲν θὰ μπορέσει νὰ διασχίσει τὸν οὐρανό, ἀλλὰ θὰ ἐπιστρέψει σ’ αὐτὸν ποὺ τὴν πέταξε (Μονὴ Παρακλήτου). Πρακτικά, ὅταν κάποιος βλασφημεῖ, γίνεται ὑποχείριο τῆς ἁμαρτίας, γιατί στηρίζεται στὸν ἑαυτό του, ἀναζητῶντας ὁ δόλιος νὰ λύσει μόνος του τὸ ὅποιο πρόβλημά του.
Οἱ πατέρες ἀναφέρουν ὅτι ὁ βλάσφημος ποὺ ἔπεσε μοιάζει μὲ φορτωμένο ζῶο, γιατί δὲν μπόρεσε νὰ βαστάξει τὸ φορτίο τοῦ θυμοῦ του. Ὅμως, “τίποτε δὲν εἶναι πιὸ ἄνανδρο ἀπὸ τὸ νὰ κάνεις τὸν γενναῖο ἐνάντια στὸ Θεὸ” (Σκέψεις Πασκάλ). Ἐν τούτοις ἡ παραπτωματική μας συμπεριφορὰ δὲν μᾶς στέρησε τὸ δικαίωμα νὰ ἐπιλέγουμε ἐλεύθερα ἂν θὰ ζοῦμε στὴν ἀλήθεια ἢ τὸ ψέμα.
Ἡ ἀλήθεια εἶναι μόνο ὁ Χριστὸς καὶ ὁ σκοπὸς τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ἡ Παραδείσια σωτηρία. Ψέμα εἶναι ἡ ψυχρὴ καὶ παγερὴ ἀδιαφορία μας ἀπέναντι στὸ συνάνθρωπό μας, μιὰ καὶ μὲ τὴν ἐπιφανειακὴ ἀγάπη μας δὲν καταφέρνουμε νὰ τὸν βοηθήσουμε νὰ βρεῖ τὸ δρόμο, ὥστε νὰ ἀπαλλαγεῖ ἀπὸ τὴν πνευματικὴ ἀσθένεια, τὴν ἁμαρτία. Κι ἡ ὁδὸς λέγεται μεταμέλεια καὶ μετάνοια. Ἐξάλλου, ὅταν πλησιάζεις μὲ συντριβὴ καὶ μετάνοια τὸ Σωτῆρα, ἱκετεύεις μὲ προσμονὴ Ἐκεῖνον ποὺ ἴασε τὴν ἀνθρώπινη ψυχή.
Γι αὐτὸ καὶ ὁ φιλεύσπλαχνος Κύριος ἀνταποκρίνεται στὴν παράκλησή σου. Κυρίως τὸ στοργικὸ Τοῦ βλέμμα κινεῖται μὲ ἀγάπη πρὸς κάθε ἀνθρώπινο πλάσμα. Κι εἶναι σημαντικὸ κι ἐσὺ ὁ ἄνθρωπος νὰ ἀντιμετωπίζεις μὲ ἀγάπη, χρηστότητα καὶ μεγαλοψυχία τον πλησίον, ἐφόσον “ἡ εὐγένεια ψυχῆς εἶναι καθοριστικὸ στοιχεῖο τῆς καλῆς συνεργασίας” (Λαϊκὴ ρήση).
Γιὰ νὰ ἀκολουθήσεις τὸ μονοπάτι ποὺ ὁδηγεῖ στὸ Χριστό, χρειάζεται εὐγένεια ψυχῆς καὶ καλοσύνη: “Ἡ ἀληθινὴ εὐγένεια εἶναι σὰν τὸ καθαρὸ χρυσάφι ποὺ δὲν σκουριάζει ποτέ”, ἔλεγε ὁ Βίκτωρ Οὐγκώ. Μὰ καὶ μιὰ λαϊκὴ παροιμία μας λέει: “Ὁ καλὸς τρόπος βγάζει τὸ θεριὸ ἀπὸ τὴν τρῦπα του”. Καὶ μήπως θηρίο δὲν εἶναι ὁ ἄνθρωπος, ἂν δὲν ἀνακαλύψει πὼς ἡ γαλήνη τῆς ψυχῆς ἐκπορεύεται ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸ Χριστό; Πῶς ὁ ἄνθρωπος νὰ ἀπαρνηθεῖ τὸν ἑαυτό του καὶ νὰ ὑποταχθεῖ σὲ Ἐκεῖνον ποὺ μᾶς ἀπάλλαξε ἀπὸ τὰ ἐσωτερικά μας τραύματα;
Ἀλήθεια, ὅταν ἡ ψυχὴ συνδέεται μὲ τὴν ἁμαρτία, νοσεῖ. Χαρακτηριστικὸ παράδειγμα ποὺ φέρνει στὸ φῶς τὴ θεραπεία τῆς ἄρρωστης ψυχῆς μας εἶναι ἡ παραβολὴ τοῦ παραλυτικοῦ τῆς Καπερναοὺμ (Μάρκου β, 1-12). Ἐκεῖ ἀποδεικνύεται πὼς οἱ φυσικές μας ἀσθένειες εἶναι οἱ συνέπειες τῆς ἁμαρτίας.
Ὁ μεγάλος ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς ἔλεγε ὅτι ὁ παράλυτος δείχνει ὅτι ἡ ψυχὴ νοσεῖ κι ὅτι οἱ τέσσερις ἄνθρωποι ποὺ τὸν μεταφέρουν ἀπὸ τὴ στέγη τοῦ σπιτιοῦ εἶναι οἱ ἀρετὲς τοῦ μετανοοῦντος ἀνθρώπου: αὐτοκριτική, ἐξομολόγηση, διάθεση ἀπομάκρυνσης ἀπὸ τὴν ἁμαρτία καὶ ἡ θερμὴ προσευχή. Ἡ ὀροφὴ ποὺ διαλύεται εἶναι τὸ μυαλὸ μέσα στὸν ἐγωισμό, ποὺ δὲν ἐπιτρέπει τὴ μετάνοια.
Γι’ αὐτὸ καὶ ὅταν θεραπεύεται ἡ ψυχή, μεταφέρει μόνη της τὸ σῶμα της (τὸ κρεβάτι της). Γιατί, ἂν ἡ ἁμαρτία εἶναι τραῦμα, ἡ μετάνοια εἶναι τὸ φάρμακο της. Ἔτσι, ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἀνακαλύπτει τὸ Χριστό, μετανοεῖ γιὰ τὴν ἀμαρτωλότητά του καὶ ἀνακαινοῦται. Ἴσως τὸ περίεργο μοναστικὸ ρητὸ νὰ κρύβει μέσα του τὴ διέξοδο τοῦ ἀνθρώπου ἀπὸ τὴν ἀπελπισία, τὴ μοναξιὰ καὶ τὴν ἀβεβαιότητα: “ἂν πεθάνεις, πρὶν πεθάνεις, δὲν θὰ πεθάνεις, ὅταν πεθάνεις” (ἂν ἀπαλλαχτεῖς ἀπὸ τὸν ἐγωιστικὸ ἑαυτό σου πρὶν ἀπὸ τὸ βιολογικό σου θάνατο, δὲν θὰ βρεῖς τὸν αἰώνιο θάνατο μακριὰ ἀπὸ τὸ Θεό, ὅταν ἐπιτελεστεὶ ὁ σωματικὸς θάνατος).
Κι ἔπειτα, ἡ πίστη, ἡ ἐλπίδα κι ἡ ἀγάπη εἶναι οἱ λυχνοστάτες τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς, μιὰ καὶ ἡ καθημερινότητά μας ἔχει ἀνάγκη τὴν ὑπομονή, τὴν ταπείνωση, ἀλλὰ καὶ τὸ “Κύριε, ἐλέησον”. Λύτρωση μοναδικὴ ἡ κολυμβήθρα τῆς ἐκκλησίας, ἐφόσον μέσα στὸ χῶρο της ἀναβαπτιζόμαστε ψυχικὰ καὶ θεραπευτικὰ μέσῳ τῆς Θείας λειτουργίας.
Μεσίτριά μας ἡ Παναγία: Πηγὴ ὑπάρχεις ἀληθῶς, ὕδατος ζῶντος Δέσποινα· ἐκπλύνεις οὖν νοσήματα, ψυχῶν σωμάτων χαλεπά, ἐν τῇ προσψαύσει μόνη σοῦ ὕδωρ τῆς σωτηρίας, Χριστὸν ἡ προχέουσα.
(Δέσποινα, ἀληθινὰ ὑπάρχεις ὡς πηγὴ ζωντανοῦ νεροῦ· καθαρίζεις λοιπὸν τὶς ἐπικίνδυνες ἀρρώστιες τῶν ψυχῶν καὶ τῶν σωμάτων, ἐπειδὴ μόνη σου καὶ μὲ τὸ ἁπαλὸ ἄγγιγμά σου ξεχύνεις μπροστά μας τὸ Χριστό, τὸ νερὸ τῆς σωτηρίας).
Ἡ ἀνακάλυψη τοῦ Χριστοῦ σημαίνει νὰ κάνεις τὴν ψυχή σου οἶκο Κυρίου, σηκώνοντας τὸ Σταυρὸ τοῦ Γολγοθᾶ σου. Κι ὅταν τὸ φῶς τῆς ἀνάστασης τὸ κρατᾶς μέσα σου ἀναμμένη δᾶδα, δὲν ὑπάρχει φόβος, ἐφόσον ζεῖς ἤδη στὴν νέα Ἱερουσαλήμ, ἐλεύθερος κι εὐτυχισμένος.
Ποιός εἶναι ἐλεύθερος ἄνθρωπος; “Ἐκεῖνος εἶναι πραγματικὰ ἐλεύθερος ὁ ὁποῖος ὑπακούει καὶ συμμορφώνεται στὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Πάντοτε τὸ ὄχι στὴν ἁμαρτία. Πάντοτε τὸ ναὶ σὲ ὅ, τί μᾶς ζητεῖ ὁ Χριστὸς (Κυριακοδρόμιο τόμος 5ος, Ἐκδόσεις Σωτήρ)”.
Καὶ ποιός εἶναι ὁ εὐτυχισμένος ἄνθρωπος; «Μακάριος ὃς κρατήσει καὶ ἐδαφιεῖ τὰ νήπιά σου πρὸς τὴν πέτρα: εὐτυχισμένος εἶναι ὅποιος θὰ συντρίψει τὶς ἁμαρτίες του μὲ τὴν πέτρα – τὸν Χριστό – ὅσο εἶναι ἀκόμη μικρές.» (Ψάλμ. 136,9).
Μακάρι ὁ φιλάνθρωπος Κύριος νὰ δίνει δύναμη στὸν καθένα μας, ὥστε ὄχι μόνο νὰ θαυμάζουμε τὸ Δημιουργό μας μέσα ἀπὸ τὸ μεγαλεῖο τῆς φύσης, ἀλλὰ καὶ μὲ τὴν προσευχὴ νὰ ἀνακαλύπτουμε τὸ Χριστό:
“Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, δώρησέ μας ἀληθινή, δακρύβρεκτη μετάνοια. Ἐσὺ μᾶς ἔμεινες μοναδικὴ Ἐλπίδα σωτηρίας. Εἶσαι ἡ Ἀλήθεια μέσα σὲ τόσα ψέματα. Εἶσαι ἡ Χαρά μας μέσα σὲ τόσες θλίψεις. Εἶσαι ἡ Λύτρωσίς μας μέσα σὲ τόση ἁμαρτία. Εἶσαι ἡ Εἰρήνη μέσα σ’ ἕνα κόσμο τόσο ταραγμένο. Δόξα στὴ μακροθυμία καὶ στὴν Ἀνοχή σου, Κύριε. Ἀμήν.”
Γέροντας Ἐφραὶμ Φιλοθεΐτης καὶ Ἀριζονίτης