Ἤνεγκε πᾶν δύσοιστον εὐψυχως βάρος,
Θείας ὁ Εὐφρόσυνος ἠδονῆς χάριν.
Ἀγράμματος καὶ ἀγροῖκος χωρικὸς ὁ Ὅσιος Εὐφρόσυνος σὲ ἀνδρικὴ ἡλικία ἐγκατέλειψε τὸν κόσμο καὶ εἰσῆλθε σὲ κοινόβιο, ὅπου ἐκάρη μοναχός. Περιφρονημένος ἀπὸ τοὺς συμμοναστές του γιὰ τὴν ἀπαιδευσία καὶ τὴν ἁπλοϊκότητά του, ἐγκολπώθηκε τὴν ταπείνωση τοῦ Χριστοῦ καὶ τοὺς ὑπηρετοῦσε στὴν διακονία τοῦ μαγειρείου. Καὶ καθὼς πάντα ἦταν κατακαπνισμένος ἀπὸ τὴν ἀνθρακιὰ καὶ τὶς στάχτες, ὅλοι τὸν περιγελοῦσαν καὶ τὸν ἐνέπαιζαν, ἄλλα καὶ δαρμοὺς δεχόταν ἀπὸ τοὺς ἀμελέστερους ποὺ ἔβρισκαν ἀφορμὴ τὴν σιωπὴ καὶ τὴν ἀνεξικακία του. Αὐτὸς ὅμως ὁ μακάριος μὲ γενναιότητα καρδίας ὑπέμεινε τοὺς ἐξευτελισμοὺς καὶ τὶς ταπεινώσεις καὶ ἄλλοτε μὲν λουσμένος στὸν ἱδρῶτα, ἄλλοτε δὲ λαχανιασμένος καὶ χαρούμενος, διήνυε ἐν τῷ κρυπτῷ τὸ στάδιο τῶν ἀρετῶν διαφεύγοντας τὴν προσοχὴ τῶν ἀνθρώπων.
Στὸ κοινόβιο ἐκεῖνο ὑπῆρχε κάποιος ἐνάρετος ἱερεύς, ὁ ὁποῖος ἐπὶ τρία χρόνια μὲ νηστεῖες καὶ προσευχὲς ἱκέτευε τὸν Θεὸ νὰ τοῦ δείξει τὰ ἀγαθά, «ἃ ἡτοίμασεν ὁ Θὲὸς τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτόν» (Α’ Κόρ. 2, 9). Μία νύκτα, ἐνῷ κοιμόταν, ἁρπάχθηκε ὁ νοῦς του στὸν παράδεισο, σὲ πάντερπνο καὶ μυροβόλο κῆπο γεμᾶτο πολυποίκιλα δένδρα, εὔοσμα ἄνθη καὶ διαυγέστατα τρεχούμενα νερά, ποὺ γλῶσσα ἀνθρώπου δὲν μπορεῖ νὰ περιγράψει. Ἐνῷ διαλογιζόταν τίνος ἄραγε νὰ εἶναι ὁ θαυμάσιος ἐκεῖνος παράδεισος, βλέπει τὸν μάγειρα τῆς μονῆς Εὐφρόσυνο στὸ μέσον τοῦ κήπου νὰ ἀπολαμβάνει τὰ ἄρρητα ἀγαθά. Ἔκπληκτος τὸν ρώτησε πὼς βρέθηκε ἐκεῖ καὶ ἂν αὐτὸς ἦταν ὁ τόπος ποὺ ἑτοίμασε ὁ Θεὸς γιὰ ὅσους τὸν ἀγαποῦν. Ὁ Εὐφρόσυνος τοῦ εἶπε: «Ἐγὼ μέν, τίμιε πάτερ, ὅπως γνωρίζεις, δὲν ξεύρω γράμματα – ἀπὸ σᾶς ἀκούω αὐτὰ ποὺ λέγει ὁ Ἀπόστολος. Ἐπειδὴ ὅμως ἐλάχιστα βιάσαμε τὸν ἑαυτό μας, βλέπομε ἕνα μέρος ἀπὸ αὐτὰ ποὺ ὁ Θεὸς ἑτοίμασε γιὰ ὅσους τὸν ἀγαποῦν διότι ἄνθρωπος ποὺ φορεῖ σάρκα δὲν θὰ ἀντέξει νὰ δεῖ περισσότερα». Ὁ ἱερεὺς τὸν ρώτησε ἂν εἶχε ἔλθει καὶ ἄλλη φορά – ὁ Εὐφρόσυνος τοῦ ἀπάντησε: «Μὲ τὴν χάρη τοῦ Θεοῦ ἐδῶ μένω πάντοτε καὶ εἶμαι φύλακας τοῦ κήπου». Τότε ὁ ἱερεύς του ἔδειξε τρία ὡραιότατα μεγάλα μῆλα καὶ τὸν ἐρώτησε ἂν εἶχε ἐξουσία νὰ τοῦ τὰ δώσει. Ὁ Εὐφρόσυνος τὰ ἔκοψε ἀμέσως καὶ τοῦ τὰ ἔβαλε στὸ ράσο.
Τὴν ὥρα ἐκείνη κτύπησε τὸ σήμαντρο γιὰ τὴν ἀκολουθία τοῦ ὄρθρου. Ὁ ἱερεύς, ἀναπηδῶντας ἀπὸ τὸ κλινάρι του, νόμιζε πὼς εἶχε δεῖ ὄνειρο καὶ ἐξεπλάγη ὅταν μέσα στὸ ράσο του βρῆκε τοὺς τρεῖς παραδείσιους καρπούς. Στὸν ναὸ εἶδε τὸν Εὐφρόσυνο νὰ στέκεται ὅπως πάντα στὸ στασίδι του. Πέφτοντας στὰ πόδια τὸν ἐκλιπαροῦσε νὰ τοῦ πεῖ ποὺ βρισκόταν ἐκείνη τὴν νύκτα. «Ἐκεῖ ἤμουν, πάτερ», τοῦ ἀπάντησε, «ὅπου μὲ βρῆκες». «Καὶ τὶ μοῦ ἔδωσες, δοῦλε τοῦ Θεοῦ; πές μου», ρώτησε πάλι ὁ ἱερεύς. «Τρία μῆλα ζήτησες καὶ σοῦ τὰ ἔδωσα», τοῦ ἀποκρίθηκε μὲ ταπείνωση ὁ μάγειρας. Ὁ ἱερεύς του ἔβαλε μετάνοια καὶ πῆγε στὴν θέση του. Μετὰ τὴν ἀπόλυση ἔφερε ἀπὸ τὸ κελλί του τὰ τρία μῆλα, τὰ ἔδειξε στοὺς ἀδελφοὺς καὶ διηγήθηκε ὅσα συνέβησαν τὴν νύκτα. Ἐκεῖνοι θαύμασαν καὶ δόξασαν τὸν Θεό. Ἔπειτα τὰ κατατεμάχισαν καὶ τὰ ἔβαλαν σὲ δίσκο. Ὅσοι μετέλαβαν ἀπὸ τὴν εὐλογία τοῦ δεσποτικοῦ κήπου θεραπεύθηκαν ἀπὸ κάθε ἀσθένεια.
Ὁ δὲ μακάριος Εὐφρόσυνος, τὴν ὥρα ποὺ οἱ μοναχοὶ ἄκουγαν προσεκτικὰ τὴν διήγηση τοῦ ἱερέως, ἄνοιξε τὴν πλάγια θύρα τῆς ἐκκλησίας καί, φεύγοντας τὴν ἀνθρώπινη δόξα, ἀπομακρύνθηκε ἀπὸ τὴν μονὴ καὶ δὲν φάνηκε ποτὲ πιά.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος πλ. α’. Τὸν συνάναρχον Λόγον.
Ταπεινώσει καρδίας Πάτερ Εὐφρόσυνε, τῷ μαγειρείῳ προσφέρων διακονίαν τὴν σήν, ἐπληρώθης ἀληθῶς Ἁγίου Πνεύματος· ὅθεν ἐγνώρισεν ἡμῖν, τὴν σὴν δόξαν ὁ Θεός, δι’ ἱερέως ὁσίου· ἧς καὶ ἡμᾶς θεοφόρε, μετόχους δεῖξον ταῖς πρεσβείαις σου.
Κοντάκιον
Ἦχος δ’. Ἐπεφάνης σήμερον.
Εὐφροσύνης μέτοχος τῆς οὐρανίου, γεγονὼς Εὐφρόσυνε, τῇ ἰσαγγέλῳ σου ζωῇ, ὤφθης Ἀγγέλων ἰσότιμος, μεθ’ ὧν δυσώπει, ὑπὲρ τῶν τιμώντων σε.
ΤΟ ΣΥΝΑΞΑΡΙ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ
11 Σεπτεμβρίου 2025 ἑορτάζουν:
Ὁσία Θεοδώρα ἀπὸ τὴν Ἀλεξάνδρεια
Ἅγιος Εὐφρόσυνος ὁ μάγειρας
Ἅγιοι Διόδωρος, Διομήδης & Δίδυμος οἱ μάρτυρες
Ἁγία Ἴας
Ἅγιοι Δημήτριος, Εὐανθία ἡ σύζυγος τοῦ καὶ Δημητριανὸς ὁ γιός τους
Ἁγία Θεοδώρα τῆς Βάστα Πελοποννήσου
Ὅσιοι Ἠλίας ὁ Σπηλαιώτης καὶ Ἀρσένιος
Ἀνακομιδὴ Ἱερῶν Λειψάνων τῶν Ὁσίων Σεργίου καὶ Γερμανοῦ τῶν θαυματουργῶν